Αλόννησος - ταξίδι στο γαλαζοπράσινο

Εισαγωγή
Η Αλόννησος ένα όμορφο καταπράσινο, γραφικό νησί των Β. Σποράδων. Αν και διατηρεί χαμηλούς τόνους αφήνοντας τον τουριστικό ανταγωνισμό στους γείτονές της (τη Σκιάθο και τη Σκόπελο), κερδίζει ολοένα και περισσότερους επιστήθιους κι εκλεκτούς φίλους και προσφέρει επαφή με τη φύση, μακριά από τη βουή και το θόρυβο. Ένα μικρό, ξεχωριστό νησί, προικισμένο με μοναδική φυσική ομορφιά, με ακτές που αγκαλιάζονται από μυστηριώδεις θαλάσσιες σπηλιές, με πυκνή βλάστη και απόμερες παραλίες με γαλαζοπράσινα νερά, με γραφικά ψαροχώρια και γωνιές ανέγγιχτες από το μαζικό τουρισμό, η Αλόννησος αποπνέει μια ξεχωριστή γοητεία.

Ιδανική επιλογή για διακοπές, χαλάρωση και ανάπαυλα. Είναι κυρίως γνωστή για το μοναδικό της θαλάσσιο πάρκο, που φιλοξενεί σπάνια είδη ζώων, προσφέροντάς τους ένα προστατευμένο τόπο διαμονής. Το στίγμα του νησιού δίνει το υπέροχο πευκοδάσος του, που καταλαμβάνει και το μεγαλύτερο μέρος του, ενώ ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του σκιαγραφείται από το μεσαιωνικό οικισμό του Παλιού Χωριού με την ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική και την υπέροχη θέα. Οι ρυθμοί στην Αλόννησο είναι πολύ πιo ήπιοι από οποιοδήποτε άλλο νησί των Σποράδων. Η ομορφιά της, πέρα από το φυσικό κάλλος, έγκειται στη νηνεμία που αποπνέει, στην απλότητα και στους ανθρώπους της. Το νησί ενδείκνυται για φυσιολάτρες κι αποτελεί ιδανικό προορισμό για όσους αγαπούν την πεζοπορία, καθώς οι διαδρομές στα λιθόστρωτα μονοπάτια της σας δίνουν τη δυνατότητα να απολαύσετε τη φύση με τα διάσημα θεραπευτικά βότανα που φυτρώνουν εδώ από την αρχαιότητα.

Σύνδεση
Ο όρμος Πατητήρι, το επίνειο του νησιού, συνδέεται τακτικά με ιπτάμενο δελφίνι ή ferryboat με Άγιο Κωνσταντίνο (4,5 ώρες) και Βόλο (2,5 ώρες), μέσω Σκιάθου και Σκοπέλου. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να την επισκεφθείτε και σε συνδυασμό με τη Σκιάθο ή τη Σκόπελο για χαλάρωση. Το καλοκαίρι τα δρομολόγια είναι πιο πυκνά, ενώ πραγματοποιούνται και συνδέσεις με Σκύρο, Κύμη, Αιδηψό, Ωριούς, Πευκί, Πλατανιά, Θεσσαλονίκη, Μαρμαρά, Μουδανιά, Πόρτο Καρά, ενώ το πιο κοντινό δρομολόγιο είναι με τη Σκόπελο (30 λεπτά).

Ονομασία
Το όνομά της προέρχεται από τη λέξη «αλς» (θάλασσα), δηλαδή «θαλασσονήσι» και δόθηκε επί Όθωνα, το 1838, με πρόταση του τότε Υπουργείου Εσωτερικών σε αντικατάσταση του προηγουμένου ονόματος (η) Λιαδρόμια ή Ηλιοδρόμια, όπως αναφέρεται στη Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του 1828. Από μετέπειτα έρευνα, διαπιστώθηκε ότι αυτό ήταν λάθος, γιατί στην αρχαιότητα Αλόννησο έλεγαν άλλο νησί. Παρ’ όλα αυτά, το όνομα δεν άλλαξε και παραμένει το ίδιο για το νησί, που κατά τους αρχαίους Έλληνες λεγόταν «Ίκος». Το προηγούμενο όνομα Λιαδρόμια, πολλοί υποστηρίζουν ότι, προέρχεται από παραφθορά του «Διαδρόμια», αντίστοιχο με τα Διαπόρια, με τη διαφορά ότι το πρώτο φέρεται ως θηλυκού γένους, ενώ το δεύτερο ουδέτερου.

Γεωμορφολογία

Η Αλόννησος ανήκει στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Σποράδων και βρίσκεται στο κέντρο του Αιγαίου πέλαγος. Καλύπτει συνολική έκταση 64,5 τ. χλμ., που μαζί με τα γύρω νησάκια φτάνει περίπου στα 145 τ. χλμ. Η ακτογραμμή της είναι 64 χλμ. περίπου, έχει μέγιστο μήκος περίπου 20 χλμ. και πλάτος 3-4,5 χλμ. Χωρίζεται από τη Σκόπελο ΝΔ με τον πορθμό Αλοννήσου (πλάτος 2 ν. μιλίων), ενώ ΒΑ από το Πελαγονήσι με τον πορθμό Πελαγονησίου (πλάτος 3,5 ν. μιλίων). Κυριότερες κορυφές είναι τα υψώματα Γελαδάρα (456 μ.) και Κουβούλι (475 μ.), που μαζί με εκείνα της Σκοπέλου αποτελούν ένα συνεχές ορεινό τόξο. Ο κύριος όγκος της Αλοννήσου αποτελείται από ασβεστόλιθους, στο ΝΔ όμως τμήμα του νησιού παρατηρούνται λιμναίες αποθέσεις της Νεοτέρας Τριτογενούς, που καλύπτονται από ασβεστόλιθο, πάνω στον οποίο συχνά επικάθονται κροκαλοπαγή πετρώματα, καλυπτόμενα από ερυθρωπές μάργες του Ποντίου. Η διαπίστωση αυτή εξηγεί την παρουσία παλαιολιθικών σταθμών κατά μήκος μιας πεδινής λωρίδας του νησιού και άφθονων θηραμάτων. Μορφολογικά το νησί διακρίνεται στη βόρεια ορεινή και νότια πεδινή ζώνη. Το βόρειο τμήμα είναι άγονο και βραχώδες, με διαφορετική γεωφυσική διαμόρφωση που σε πολλά σημεία δημιουργούν τοπίο ειδυλλιακό. Καλύπτεται από πυκνή, χαμηλή, μεσογειακή βλάστηση, που χαρακτηριστικά της είδη είναι η κουμαριά, το σκίνο, το ρείκι, η αγριελιά, το κρητικό σφεντάμι και το θαμνοκυπάρισσο. Το γκριζοπράσινο χρώμα των ελαιώνων, το ζωηρό πράσινο των πεύκων, οι κοκκινωπές αποχρώσεις των βράχων και το βαθύ γαλάζιο του πελάγους δημιουργούν μοναδικές συνθέσεις.

Το νότιο τμήμα του νησιού είναι κατάφυτο με εκτεταμένο δάσος χαλεπίου πεύκης, που σκεπάζει τις γύρω πλαγιές μέχρι ψηλά τις κορυφές των λόφων, ενώ σε μερικά σημεία παρεμβάλλονται ελαιώνες και αμπέλια. Στις άγριες και βραχώδεις ακτές του υπάρχουν σπηλιές που φωλιάζουν φώκιες κι αγριοπερίστερα. Στο νότιο μέρος, που είναι πεδινό και καλλιεργήσιμο, ζουν και δραστηριοποιούνται οι κάτοικοι, που μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70 ήταν στην πλειοψηφία τους αγρότες και ψαράδες. Επίσης πάνω στο νησί και στις γύρω νησίδες υπάρχουν αγριοκάτσικα όμοια με τα λεγόμενα «κρι-κρι» της Κρήτης, της Αντιμήλου και της Σύμης. Υπάρχει ένας κεντρικός δρόμος που διασχίζει το νησί και μικρότεροι χωμάτινοι δρόμοι που οδηγούν στις παραλίες. Ο συνδυασμός των κρυστάλλινων νερών, των πεύκων που σκύβουν πάνω από τη θάλασσα και της ομορφιάς των θαλάσσιων σπηλιών δημιουργεί μοναδική αίσθηση.

Ιστορία
Η ιστορία της Αλοννήσου χάνεται στην παλαιολιθική εποχή, τότε που εικάζεται ότι ήταν ενωμένη με τα άλλα νησιά και τη Θεσσαλία. Το νησί στην αρχαιότητα μέχρι τους κλασσικούς χρόνους ονομαζόταν Ίκος, ενώ Αλόννησο ονόμαζαν οι αρχαίοι Έλληνες, πιθανόν το γειτονικό προς τα βόρεια νησί, της Κυρά-Παναγιάς. Η αρχαία πόλη καταποντίσθηκε πριν την Παλαιολιθική εποχή. Στο νησί έχουν εντοπισθεί ίχνη προϊστορικής κατοίκησης, που ανάγονται στην Παλαιολιθική εποχή. Τα λείψανα προϊστορικών χρόνων (κυκλώπεια τείχη, οχυρώσεις, οστεοφυλάκια, κλπ.), που βρίσκονται στην Αλόννησο, αποδεικνύουν πόσα λίγα γνωρίζουμε γι’ αυτό το νησί, που η μακραίωνη ιστορία του χάνεται στα βάθη των αιώνων. Σε πολλά σημεία της ΝΑ κυρίως πλευράς του νησιού, μεταξύ των οποίων η χερσόνησος Κοκκινόκαστρο, οι θέσεις Λεφτός Γιαλός, Γλύφα κ.α., διαπιστώνεται η παρουσία ευρημάτων που χρονολογούνται από τη Μέση Παλαιολιθική μέχρι και τη Μεσολιθική εποχή.

Κατάλοιπα εγκαταστάσεων υπάρχουν στη νησίδα Μικρό Κοκκινόκαστρο και αλλού, ενώ τάφος της Γεωμετρικής περιόδου βρέθηκε στη βόρεια πλευρά του νησιού, στη θέση Άγιος Κωνσταντίνος, από όπου πιθανόν προέρχεται μία ακέραιη οινοχόη με γραπτή διακόσμηση. Η εποχή του Χαλκού είναι απρόσιτη και αόριστη. Οι υποθέσεις για τη συγκεκριμένη εποχή είναι πολλές και στρέφονται κυρίως στο ερώτημα για το ποιός κατοίκησε αυτά τα νησιά από το 2.800-1000 π.Χ. Η παράδοση αναφέρει ότι Κρήτες, με αρχηγό το μυθικό ήρωα Στάφυλο, έκαναν αποικίες στην Πεπάρηθο (σημερινή Σκόπελο) και στην Ίκο (σημερινή Αλόννησο). Ο αποικισμός αυτός έγινε το 16ο αιώνα π.Χ., στη διάρκεια της μινωικής θαλασσοκρατορίας στο Αιγαίο. Την εποχή αυτή αρχίζει στο νησί η καλλιέργεια της ελιάς και των αμπελιών. Η μινωική αποικία αποκτά αργότερα μυκηναϊκό χαρακτήρα. Η μυκηναϊκή πόλη τοποθετείται στη σημερινή θέση Κοκκινόκαστρο, στην ανατολική πλευρά του νησιού. Στο τέλος της μυκηναϊκής εποχής φτάνει στο νησί ο πατέρας του Αχιλλέα, ο Πηλέας και μένει μέχρι το τέλος της ζωής του (κατά την παράδοση, στο νησί υπήρχε ο τάφος του).

Ιστορικά βέβαιο πάντως είναι ότι οι Γεωμετρικοί χρόνοι βρίσκουν την Ίκο, όπως και όλα τα νησιά των Β. Σποράδων, κάτω από την εξουσία των Δολόπων (παλαιά συγγενική φυλή των Πελασγών), που με τον καιρό μεταβλήθηκαν σε επικίνδυνους πειρατές και μάστιγα του Αιγαίου. Για την αντιμετώπισή τους κινητοποιήθηκε αργότερα ο αθηναϊκός στόλος, υπό τον Κίμωνα, τους σύντριψε και προσάρτησε τα νησιά στην Αθήνα. Έτσι, το 476 π.Χ., το νησί μπαίνει στην Α' Αθηναϊκή Συμμαχία. Κατά την κλασική εποχή η Ίκος φημίζεται για την καλλιέργεια της αμπέλου και το εκλεκτό κρασί, που εξαγόταν μέσα σε αμφορείς οι οποίοι σε μια από τις δύο λαβές τους έφεραν την επιγραφή ΙΚΙΩΝ. Τα ιστορικά χρόνια ήταν «δίπολις», σύμφωνα με τον Σκύλακατο τον Καρυανδέα. Η μια πόλη, η Ίκος ήταν χτισμένη εκεί όπου σήμερα βρίσκεται ο όρμος Κοκκινόκαστρο και τα ερείπια της πόλης διακρίνονται στο βυθό του. Πάνω στη χερσόνησο σώζεται τμήμα τείχους κλασικών χρόνων.

Η άλλη πόλη βρισκόταν στη θέση Άγιος Ιωάννης, κοντά στο Παλιό Χωριό, όπου δεν υπάρχουν ορατά ίχνη κτισμάτων, έχει εντοπιστεί όμως, κι εν μέρει ανασκαφεί, νεκροταφείο κλασικών χρόνων. Αρκετές ακόμα κώμες, οχυρωμένες αγροικίες με στρογγυλούς πύργους κι άλλες αγροτικές εγκαταστάσεις κλασικών, αλλά και ελληνιστικών χρόνων, εντοπίζονται σε διάφορα σημεία της κεντρικής και βόρειας πλευράς του νησιού, όπως στις θέσεις Ράχες, Καστράκι, Καρμπίτσες κ.α. Την εποχή αυτή φαίνεται ότι η γεωγραφική θέση του νησιού είναι πολύ σημαντική, κάτι που επιβεβαιώνεται και από το πλήθος των αρχαίων ναυαγίων που έχουν εντοπιστεί στην περιοχή. Η σημαντική του θέση κατέστησε το νησί και βάση του αθηναϊκού στόλου για τους αγώνες κατά του Φιλίππου Β', του Μακεδόνα, που εποφθαλμιούσε την Αλόννησο, γεγονός που παρακίνησε τον μεγάλο ρήτορα Δημοσθένη να γράψει τον περί Αλοννήσου λόγο του. Στο τέλος των ελληνιστικών χρόνων η Ίκος πέφτει σε μαρασμό. Το 190 π.Χ. το νησί καταλαμβάνεται από το ρωμαϊκό στόλο. Την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είχε κάποια ακμή, γεγονός που φαίνεται από τα μνημεία της εποχής εκείνης, που μέχρι σήμερα προκαλούν την προσοχή του επισκέπτη.

Όπως και τα γειτονικά νησιά, έτσι και η Αλόννησος, τον 13ο αιώνα, περιήλθε στην κατοχή των Ενετών, που συμπλήρωσαν τις υπάρχουσες οχυρώσεις της. Έμειναν ενετικά μέχρι το 1538, όταν ο τουρκικός στόλος, με τον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, επέβαλε την τουρκική εξουσία. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας δεν παρουσιάζει κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Με τους λίγους κατοίκους της και τη φτωχή παραγωγή της ακολουθεί την πορεία της κοντινής Σκοπέλου. Στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 και στα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης του έθνους κατέφυγαν στην Αλόννησο Έλληνες από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Αυτοί μαζί με τους ντόπιους του νησιού αποτέλεσαν τη σύνθεση του σημερινού πληθυσμού της Αλοννήσου. Το 1830, το νησί απελευθερώνεται και η ίδια κατάσταση συνεχίζεται και μετά τη σύσταση του Ελληνικού κράτους. Η μεγάλη καταστροφή ήρθε το 1965, όταν ένας τρομερός σεισμός κλόνισε το νησί, και σχεδόν όλα τα κτίρια του καταστράφηκαν. Όσοι ζούσαν μέχρι τότε στο Παλιό Χωριό, μετακινηθήκαν στο Πατητήρι. Οι σημερινοί κάτοικοι, όπως και οι περισσότεροι νησιώτες, τρέφουν μεγάλη αγάπη για τον τόπο τους και είναι απλοί, φιλικοί και φιλόξενοι άνθρωποι. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πληθυσμός της Αλοννήσου, μετά από μια περίοδο μετανάστευσης, εμφανίζει τις τελευταίες δεκαετίες μικρή, αλλά σταθερή, άνοδο. Τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη του τουρισμού παρουσιάζει ενδιαφέρον εξαιτίας της φυσικής της ομορφιάς και της οικολογικής της ταυτότητας.

Ασχολίες

Από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα, η όμορφη, αρχοντική Αλόννησος φημίζεται για το εκλεκτό και γλυκόπιοτο κρασί της, την καλλιέργεια της αμπέλου και το λάδι της. Το κρασί της, περιζήτητο στις μεγάλες αγορές, γίνεται κινητήριος μοχλός του εμπορίου, που φέρνει μεγάλη οικονομική ευμάρεια. Σύμφωνα με μαρτυρία του Φιλόστρατου, γύρω στα τέλη του 2ου και στις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ. ολόκληρο το νησί αποτελούσε έναν απέραντο αμπελώνα που βρισκόταν στην κατοχή του αμπελουργού Υμναίου από την Πεπάρηθο. Παραδοσιακή ασχολία μέχρι και τα μέσα του προηγούμενου αιώνα ήταν η καλλιέργεια αμπελιών κι η παραγωγή θαυμάσιας ποιότητας μαύρου κρασιού. Η ασχολία αυτή σήμερα έχει σταματήσει. Οι παλιές πεζούλες του νησιού, που κάποτε ήταν κατάφυτες από αμπέλια, γεμίζουν σήμερα από ελιές και οπωροκηπευτικά, ξαναζωντανεύοντας τις παραδοσιακές, παλιές ξερολιθιές. Συνεχίζονται όμως οι ασχολίες της κτηνοτροφίας και της παραγωγής τυροκομικών προϊόντων, καθώς και της παράκτιας αλιείας με μέσα παραδοσιακά. Οι ψαράδες του νησιού οργανώθηκαν σε συνεταιρισμό και διοχετεύουν οι ίδιοι τα αλιεύματά τους στην αγορά. Ο τουρισμός, καθώς και η οικοδομική δραστηριότητα αποτελούν βασικές πηγές εσόδων τα τελευταία χρόνια και συντελούν σημαντικά στο να παραμένουν οι νέοι στο νησί.

Χωριά και οικισμοί
Φθάνοντας στην Αλόννησο με το πλοίο ή το ιπτάμενο δελφίνι αποβιβαζόμαστε στο Πατητήρι, το νέο λιμάνι και εμπορικό κέντρο, από το 1978, έναν όμορφο κλειστό κόλπο που περιστοιχίζεται από πεύκα και λευκά κεραμοσκέπαστα σπίτια. Μικρό όμορφο χωριό, με παραδοσιακή αρχιτεκτονική, που έχει ανακηρυχτεί διατηρητέο, χτισμένο αμφιθεατρικά στις πλαγιές ενός καταπράσινου λόφου, με υπέροχη θέα στη θάλασσα. Αποτελεί ένα πολυσύχναστο θέρετρο που το καλοκαίρι σφύζει από ζωντάνια. Σιγά-σιγά ενώνεται με τον γειτονικό οικισμό του Βότση.

Την ονομασία αυτή την έχει πάρει από πολύ παλιά, καθώς εδώ βρίσκονταν (μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’50) τα πατητήρια για την παραγωγή του ονομαστού της κρασιού. Στη συνέχεια γινόταν η μεταφορά του με καράβια στο Βόλο και σε άλλες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η Αλόννησος ήταν φημισμένη για τα αμπέλια και το κρασί της με μεγάλη παραγωγή μέχρι και πριν από λίγες δεκαετίες, όταν μία ασθένεια κατέστρεψε τα περισσότερα αμπέλια. Το Πατητήρι είναι ο μεγαλύτερος οικισμός και πρωτεύουσα του νησιού συγκεντρώνοντας τους περισσότερους από τους 3.000 περίπου κατοίκους του νησιού.

Η ανάπτυξή του σε οικισμό ξεκίνησε γύρω στα μέσα της δεκαετίας του ’50, αλλά η μετοικεσία πήρε μαζικές διαστάσεις μετά το σεισμό του 1965, που κατέστρεψε την Παλιά Αλόννησο ή Χώρα, γεγονός που είναι εμφανές στην αρχιτεκτονική των σπιτιών, που στην πλειοψηφία τους είναι καινούρια. Πλαισιωμένο από ένα καταπράσινο φυσικό περιβάλλον, το Πατητήρι διαθέτει μία μοναδική ήρεμη ατμόσφαιρα, γεγονός που το καθιστά ιδανικό για διακοπές χαλάρωσης. Στενά ασβεστωμένα δρομάκια και σκάλες δίνουν μία ιδιαίτερη νότα στο μικρό αυτό λιμάνι με τα κρυσταλλένια καταπράσινα νερά.

Από εδώ ξεκινούν τα λεωφορεία για το Παλιό Χωριό (Χώρα) και τη Στενή Βάλα, καθώς και τα καϊκάκια για τις βόλτες στις παραλίες της Αλοννήσου και το θαλάσσιο πάρκο. Εδώ είναι οι πιο πολλές δημόσιες υπηρεσίες και τουριστικές εγκαταστάσεις του νησιού, καθώς και το Κέντρο Πληροφοριών Περιβαλλοντικής Προστασίας EURONATURE για τη φώκια Μονάχους-Μονάχους. Εδώ μπορείτε να βρείτε τουριστικά καταλύματα και πολλές ταβέρνες, όπου θα γευτείτε αστακούς για τους οποίους είναι διάσημο το νησί. Το Πατητήρι διαθέτει και μια μικρή παραλία με ψιλό βότσαλο μέσα στον όρμο του, δίπλα στο λιμάνι, μοιράζει τη γαλήνη της στις ταβέρνες και στα μικρά καφέ που βρίσκονται στην άκρη του λιμανιού.

Αφήνοντας το Πατητήρι και παίρνοντας τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο προς τα δυτικά μετά από 2,5 χλμ. περίπου φθάνουμε στη Χώρα ή Παλιό Χωριό, την παλιά πρωτεύουσα του νησιού, έναν από τους πιο όμορφους παραδοσιακούς οικισμούς του Αιγαίου. Στη θέση του Παλιού Χωριού βρισκόταν και η δεύτερη αρχαία πόλη του νησιού. Για όσους αγαπούν το περπάτημα, υπάρχει και το παλιό πλακόστρωτο μονοπάτι, που μας οδηγεί από το λιμάνι στη Χώρα. Η πεζοπορία διαρκεί 30-40 λεπτά και στη διαδρομή θα συναντήσετε και τον παλιό, διάσημο ανεμόμυλο του νησιού που έχει ανακαινιστεί και έχει μετατραπεί σε σπίτι, γραφικά εκκλησάκια και απέραντη θέα προς το πέλαγος.

Είναι στρατηγικά χτισμένη από τον Μεσαίωνα στην κορυφή ενός λόφου στη ΝΔ άκρη του νησιού. Όπως όλα τα νησιά του Αιγαίου, έτσι και η Αλόννησος μαστιζόταν από τις πειρατικές επιθέσεις που δεχόταν στη βυζαντινή περίοδο, γεγονός που ώθησε τους κατοίκους στο ύψωμα, όπου έχτισαν το κάστρο και μέσα σ’ αυτό τα σπίτια τους. Δεν ξέρουμε πότε ακριβώς χτίστηκε το κάστρο, αλλά γνωρίζουμε ότι από το 1735 και μετά η Χώρα άρχισε να επεκτείνεται κι έξω από τα τείχη, μέχρι το 1965, όταν ο σεισμός ανάγκασε τους κατοίκους να το εγκαταλείψουν και να μετοικήσουν στο Πατητήρι.

Περπατώντας στα ασβεστωμένα καλντερίμια και στα μοναχικά σοκάκια, φτάνουμε μέχρι τα απομεινάρια του κάστρου. Κάποια τμήματα από τα παλιά τείχη, που οι Ενετοί τα επισκεύασαν για προστασία της πόλης, άντεξαν στο πέρασμα του χρόνου. Τα πέτρινα σπιτάκια, με τα πολύχρωμα παράθυρα και τις πόρτες, ξεκινούν από την κορυφή του λόφου και κατεβαίνουν την πλαγιά κολλητά μεταξύ τους σχηματίζοντας αμυντική διάταξη που θυμίζει μεσαιωνικό τείχος. Από εδώ, η θέα προς όλα τα σημεία του ορίζοντα είναι καταπληκτική και μπορείτε να απολαύσετε ένα από τα πιο όμορφα ηλιοβασιλέματα. Από κάθε γωνιά του αποκαλύπτεται μια διαφορετική οπτική γωνιά του πελάγους, του νησιού και του οικισμού που απλώνεται χαμηλότερα. Προς τα βόρεια, όταν ο καιρός είναι «καθαρός», μπορούμε να δούμε την επιβλητική κορυφή του Άθω. Στα δυτικά μας το Πήλιο, προς τα ΝΑ τη Σκύρο και προς τα νότια την Εύβοια, μέχρι το ακρωτήριο της Κύμης και πιο μακριά μέχρι τον Καφηρέα.

Παντού υπάρχουν παλιοί ανεμόμυλοι, ξεχασμένα αλώνια, γειτονιές που ζουν με δυνατό τρόπο το πέρασμα του χρόνου. Έχει κλίμα ευάερο και δροσερό, γι’ αυτό και το καλοκαίρι σφύζει από ζωή. Χαρακτηριστικό του χωριού είναι τα στενά πλακόστρωτα δρομάκια, με τα σπίτια να διατηρούν την παραδοσιακή τους αρχιτεκτονική. Ο επισκέπτης μπορεί να διακρίνει 4 τύπους κατοικιών: διώροφες ενετικής επίδρασης, αγροτόσπιτα με δύο πατώματα, σπίτια με πηλιορείτικες επιρροές και ελάχιστα νεοκλασικά. Σήμερα 5-6 οικογένειες μένουν μόνιμα εκεί, ενώ μερικά από τα σπίτια, που έπαθαν ζημιές από τον σεισμό, επισκευάστηκαν από Έλληνες που τα μετέτρεψαν σε ταβέρνες, καφέ ή μικρά καταστήματα. Πολλά από τα σπίτια έχουν μικρά μπαλκόνια ή βεράντες στολισμένα με πολύχρωμα άνθη, που δίνουν μια ιδιαίτερα ζωντανή και χαρούμενη πινελιά στο χωριό.

Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, τα περισσότερα σπίτια αγοράσθηκαν και επισκευάστηκαν με θαυμάσιο τρόπο από Γερμανούς και Άγγλους, λάτρεις της παράδοσης, που τα χρησιμοποιούν για παραθερισμό, διατηρώντας την παραδοσιακή αρχιτεκτονική τους.

Η βόλτα στο Παλαιό Χωριό είναι μια αληθινή απόλαυση και οι εκκλησίες που άντεξαν τις κακουχίες αξίζουν την επίσκεψη. Στη εκκλησία του Άγιου Ανδρέα βρίσκονται τα γραφεία της Διεθνούς Ακαδημίας της Ομοιοπαθητικής. Η πανέμορφη μικρή πλατεία απέναντι στην ωραία εκκλησία του Χριστού είναι το ιδανικό μέρος για χαλάρωση και για να απολαύσετε έναν καφέ στο γοητευτικό καφενείο με τα ξύλινα τραπέζια και καρέκλες Αξίζει να δείτε τα παραδοσιακά πέτρινα αλώνια για τα σιτηρά, στην είσοδο του οικισμού. Θα βρείτε επίσης όμορφα ενοικιαζόμενα δωμάτια και παραδοσιακές ταβέρνες με ειδικότητα στις σούβλες, καθώς το χωριό φημίζεται για το κοντοσούβλι του.

Ο πιο κοντινός οικισμός νότια από το Πατητήρι (περίπου 2 χλμ.) είναι ο Ρουσούμ Γιαλός, που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε και προάστιο της πρωτεύουσας, καθώς είναι ο ενδιάμεσος όρμος, μεταξύ Πατητηριού και Βότση. Είναι μια περιοχή που κατοικήθηκε μετά το σεισμό του 1965 και λόγω της ραγδαίας ανοικοδόμησης έχει ενωθεί με το Πατητήρι και αποτελούν ένα ενιαίο οικιστικό σύνολο. Η περιοχή αυτή γνωρίζει μεγάλη τουριστική ανάπτυξη. Τα τελευταία χρόνια έχουν κτιστεί πολλά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Οι παραθεριστές το προτιμούν ως τόπο διαμονής λόγω της κοντινής του απόστασης από την πόλη και της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας του.

Επίνειο της περιοχής είναι η δημοφιλής παραλία του, λόγω της μικρής απόστασής της από το Βότση (5 λεπτά), αλλά και το Πατητήρι (7 λεπτά). Είναι σχετικά μια μικρή παραλία, με άσπρο χοντρό βότσαλο και καθαρά νερά, οργανωμένη κι αρκετά πολυπληθής, καθώς συγκεντρώνει αρκετό κόσμο που μένει στη γύρω περιοχή. Η λέξη «Ρουσούμ», στα τούρκικα, σημαίνει «δασμός» και δηλώνει ότι από την παραλία αυτή φόρτωναν το φημισμένο κρασί που προοριζόταν για εξαγωγή και εκεί γινόταν η πληρωμή των δασμών. Εδώ θα βρείτε πολλά γραφικά ταβερνάκια με λαχταριστές λιχουδιές. Διαθέτει αρκετά ενοικιαζόμενα δωμάτια, αλλά και ένα όμορφο λιμανάκι, με διαυγή πράσινα νερά, για μικρά σκάφη. Ο κεντρικός δρόμος συνεχίζει βορειότερα για τις παραλίες Μηλιά, Γιάλια, Χρυσή Μηλιά, Τζώρτζης και Λεφτός Γιαλός. Η περιοχή είναι κατάφυτη, εκτός από ένα μικρό τμήμα του δάσους, στα υψώματα γύρω από τον Τζώρτζη και το Λεφτό Γιαλό, που καταστράφηκε παλαιότερα από πυρκαγιά.

Σε απόσταση 1 χλμ. ΒΑ από το Πατητήρι βρίσκεται ο οικισμός Βότση, χτισμένος σ’ έναν από τους πιο όμορφους όρμους του νησιού. Αυτό το πολύ ήρεμο χωριό έχει ένα μικρό παραδοσιακό λιμανάκι, με υπέροχη θέα, που λειτουργεί ως αλιευτικό καταφύγιο και γοητεύει ακόμα και τους πιο απαιτητικούς. Μικρά ψαροκάικα και ταβερνάκια τριγυρίζουν το λιμάνι, δημιουργώντας μια γοητευτική και γραφική εικόνα.

Ο οικισμός αρχίζει να συγχωνεύεται με το Πατητήρι, σχηματίζοντας έναν μεγαλύτερο οικισμό. Το όνομα του προέρχεται από την παραμονή στον όρμο του πολεμικού πλοίου, με κυβερνήτη το ναύαρχο Ν. Βότση, που άφησε το όνομά του στην ιστορία, όταν με τις πρώτες συμπλοκές του Α' Βαλκανικού Πολέμου (1913) τορπίλισε την τούρκικη ναυαρχίδα μέσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Το μικρό λιμανάκι του διατηρείται πολύ παραδοσιακό και γοητεύει ακόμα και τους πιο απαιτητικούς. Μικρά καΐκια και ρομαντικές ταβέρνες τριγυρίζουν το αξιαγάπητο λιμάνι, δημιουργώντας μια γοητευτική και γραφική εικόνα.

Το Βότση είναι και το μέρος όπου βρίσκεται μια από τις πιο θαυμάσιιες παραλίες της Αλοννήσου, με φόντο τα κατάφυτα ψηλά βράχια. Η πολύ μικρή παραλία με τα καταπράσινα νερά, βρίσκεται στον αμέσως διπλανό όρμο από τον Ρουσούμ Γιαλό, συγκεντρώνοντας κυρίως κατοίκους της περιοχής. Για μπάνιο, εκτός από την παραλία του Βότση, μπορεί κάποιος να επισκεφθεί και τον κοντινό ορμίσκο στις Σπαρτίνες.

Προχωρώντας προς το βόρειο άκρο του νησιού συναντάμε σε απόσταση 10 χλμ. από το Πατητήρι, φωλιασμένη στο μυχό ενός απάνεμου όρμου που ήταν κάποτε κρησφύγετο πειρατών, το πολύ γραφικό και ήσυχο λιμανάκι της Στενής Βάλας, ένα μικρό ψαροχώρι που φιλοξενεί τους ρομαντικούς αναχωρητές των μεγάλων πόλεων και όσους αγαπούν τη φύση και την απλή φυσική ζωή. Είναι σημείο συγκέντρωσης ιστιοπλόων και ορμητήριο για ποικίλες δραστηριότητες στο νησί.

Σήμερα, παρόλη την τουριστική ανάπτυξη, καταφέρνει να διατηρεί τον ατόφιο χαρακτήρα του με λίγο περισσότερα ενοικιαζόμενα δωμάτια και με ταβέρνες με παραδοσιακά φαγητά και άφθονο ντόπιο ψάρι. Είναι ένα μέρος ελκυστικό όπου, αν επιλέξετε να μείνετε εκεί, θα απολαύσετε την ομορφιά των γύρω παραλιών, αλλά και κοντινές περιπατητικές διαδρομές στους γύρω κατάφυτους και καταπράσινους λόφους. Μόνο μερικές οικογένειες ζουν στο μικρό χωριό, που βρίσκεται απέναντι σε ένα στενό νησάκι και αναπτύσσεται αργά σε τουριστικό θέρετρο. Τα σπίτια είναι χτισμένα σ’ ένα μικρό στενό όρμο, που θυμίζει μικρό φιόρδ, και δημιουργεί ένα από τα πιο φυσικά προστατευμένα λιμάνια του νησιού.

Απέναντι, σε απόσταση αναπνοής, το μακρόστενο κι ακατοίκητο νησάκι Περιστέρι φράζει τον ορίζοντα και στο δίαυλο υπάρχει αρχαίο ναυάγιο, που είναι σε εξέλιξη η ανέλκυσή του. «Βάλα», στην τοπική διάλεκτο, σημαίνει «στενός όρμος, όπου μπορούν να προσεγγίσουν πλοία». Και πραγματικά, η θέση του χωριού βρίσκεται σ’ ένα από τα λίγα φυσικά καταφύγια για τα ψαροκάικα της περιοχής. Εδώ βρίσκετε ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβερνάκια με παραδοσιακά φαγητά και φρέσκο ψάρι, καφενεία και οργανωμένα θαλάσσια σπορ (ιστιοπλοΐα, καταδύσεις κλπ.). Εδώ υπάρχει επίσης και το Κέντρο Περίθαλψης της Εταιρείας για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας (Mom), όπως και το ερευνητικό της σκάφος, την «Οδύσσεια», επανδρωμένο με βιολόγους που καταγράφουν σε συνεχή βάση το θαλάσσιο περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής.

Η Στενή Βάλα για αρκετά χρόνια διέθετε και τη δική της μασκότ, το Θοδωρή, μια συμπαθή φώκια που είχε περιθάλψει η Εταιρεία και είχε εξοικειωθεί τόσο με τους ανθρώπους που είχε γίνει πλέον μόνιμος κάτοικος του χωριού. Ίσως να ήταν η πιο διάσημη και πολυφωτογραφημένη φώκια στον κόσμο. Ένα απόγευμα του 1993 έφυγε και δεν ξαναγύρισε. Λέγεται ότι εθεάθη λίγους μήνες αργότερα σε κάποια ακτή της Εύβοιας. Οι βιολόγοι ωστόσο πιστεύουν ότι ακολούθησε το ταίρι της και ξαναγύρισε στο φυσικό της περιβάλλον. Κάθε χρόνο στην προβλήτα του οικισμού γίνεται το αδιαχώρητο, επειδή το χωριό το προτιμούν οι λάτρεις των θαλασσίων εξορμήσεων με φουσκωτά ή ιστιοπλοϊκά σκάφη. Η επίσκεψη για μπάνιο στις γύρω παραλίες (τα Γλυφά ή τον Άγιο Πέτρο), που βρίσκονται σε απόσταση 5-10', είναι αρκετά εύκολη και προτείνεται. Η παραλία της Στενής Βάλας είναι πολύ μικρή και στο λιμανάκι της υπάρχουν πάντοτε αραγμένα πολλά κότερα και ψαροκάικα. Ο κεντρικός δρόμος καταλήγει στο βορειότερο άκρο του, στον βαθύ και στενό όρμο του Γέρακα (17 χλμ. από Πατητήρι).

Τα Καλαμάκια είναι ένας μικρός γραφικός οικισμός που κατοικείται από ψαράδες, μικρότερος και από τη Στενή Βάλα, μόλις 2 χλμ. βορειότερα από αυτήν. Και οι δύο οικισμοί είναι αρκετά απομονωμένοι και προσφέρονται για ήσυχες και ξέγνοιαστες διακοπές. Το μικρό λιμανάκι του δεν προσφέρεται για μπάνιο, γι’ αυτό μπορείτε να κολυμπήσετε στα Καλύβια και τις Βαμβακιές ή στην κοντινή παραλία του Αγίου Δημητρίου. Στα Καλαμάκια θα βρείτε γραφικά ταβερνάκια, κυριολεκτικά πάνω στη θάλασσα, όπου θα απολαύσετε φρέσκο ψάρι και αστακομακαρονάδα. Η απόσταση είναι γύρω στα 12 χλμ. από το Πατητήρι.

Αρχιτεκτονική
Εκτός από τα φυσικά της τοπία, το νησί διαθέτει θαυμάσια αρχιτεκτονική. Μόνο μερικά παραδοσιακά σπίτια επέζησαν από τον καταστροφικό σεισμό του 1965 στην παλιά πρωτεύουσά του, το Παλιό Χωριό. Έχουν ασβεστωμένους τοίχους, πέτρινες στέγες, μακριά στενά παράθυρα και, όταν έχουν όροφο, μικρά ξύλινα μπαλκόνια. Στα άλλα μεγάλα χωριά και ιδιαίτερα στη νέα πρωτεύουσα, το Πατητήρι, τα κτίρια είναι καινούρια και δεν έχουν κάποιο συγκεκριμένο τύπο αρχιτεκτονικής. Τα πιο πολλά είναι βαμμένα άσπρα ή σε έντονα χρώματα (κίτρινο και κόκκινο) και έχουν κεραμιδένιες σκεπές. Στενά δρομάκια και ασβεστωμένες σκάλες σκαρφαλώνουν μέσα στη πόλη.

Αξιοθέατα
Το γραφικό Παλιό Χωριό της Αλοννήσου, χτισμένο στην πλαγιά του βουνού, πάνω από το λιμάνι, είναι το σημαντικότερο αξιοθέατο του νησιού. Πρόκειται για ιδανικό μέρος με καταπληκτική θέα, ασύγκριτη σε ομορφιά, προς το Αιγαίο πέλαγος ενώ τα πολύχρωμα πλακόστρωτα σοκάκια της προσφέρονται για βόλτες. Εξερευνώντας το χωριό θα ανακαλύψετε αρκετά αξιόλογα εκκλησάκια, ενώ στο ψηλότερο σημείο υπάρχουν τα ερείπια το παλιού κάστρου.

Σε αντίθεση με τα άλλα ελληνικά νησιά, η Αλόννησος έχει λίγες εκκλησίες, επειδή οι πιο πολλές βρίσκονταν στη Χώρα και από τον σεισμό διασώθηκαν ελάχιστες ιστορικές εκκλησίες: Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου βρίσκεται μέσα στο οχυρό του Παλιού Χωριού και επέζησε του σεισμού του 1965. Χτίστηκε την ίδια εποχή με την εκκλησία του Χριστού, μια πανέμορφη μικρή εκκλησία στο Παλιό Χωριό και μια από τις λίγες που άντεξαν τον σεισμό. Η εκκλησία χτίστηκε τον 12ο αιώνα και η αρχιτεκτονική της έχει δυτική επιρροή. Οι μόνες ζημίες από το σεισμό είναι οι χαραμάδες που υπάρχουν στους τοίχους. Μες στην εκκλησία υπάρχει ξυλόγλυπτο τέμπλο με παλιές εικόνες που χρονολογούνται στα μέσα του 17ου αιώνα. Τέλος, η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου χτίστηκε στο πιο ψηλό σημείο της Χώρας και στέκεται ακόμα εκεί, αντιστεκόμενη στη φθορά του χρόνου και στο σεισμό. Η εκκλησία έχει όμορφες εικόνες του 18ου, αλλά και δυο θαυμάσιες από την περίοδο μεταξύ 17ου και 18ου αιώνα.

Στο Μουσείο Ιστορίας και Λαϊκής Τέχνης στο Πατητήρι, εκτίθενται ενδιαφέροντα αντικείμενα και συλλογές από την καθημερινή ζωή των κατοίκων της Αλοννήσου των περασμένων αιώνων, μάρτυρες του παρελθόντος του νησιού, των εθίμων του και των παραδόσεών του και μια πολύ ενδιαφέρουσα φωτογραφική συλλογή με ανθρώπους και κτίρια των αρχών του 20ού αιώνα. Αξίζει να επισκεφτείτε και το Λαογραφικό Μουσείο του Κώστα και της Αγγέλας Μαυρίκη, σ’ ένα παραθαλάσσιο πέτρινο κτίριο, όπου εκτίθενται μεγάλος αριθμός κειμηλίων, τεκμήρια της ιστορίας και της παράδοσης του νησιού. Υπάρχουν παραδοσιακά αντικείμενα και φορεσιές, καθώς και μια συλλογή αρχαίων εργαλείων και στρατιωτικών όπλων. Κάντε και μια βόλτα από το Πρατήριο του Συνεταιρισμού των Γυναικών του νησιού, με τα παραδοσιακά γλυκά, τις χειροποίητες κονσέρβες φρέσκο τόνου και άλλα τοπικά προϊόντα.

Το γραφικό εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων βρίσκεται ανάμεσα στους κόλπους Μεγάλης Άμμου και Τσουκαλιάς, στη δυτική πλευρά του νησιού. Πρόκειται για έναν μικρό θησαυρό της Βυζαντινής περιόδου που χτίστηκε τον 13ο αιώνα μ.Χ.

Επειδή, όσο είστε στην Αλόννησο, μπορεί να μη δείτε φώκια από κοντά, είναι καλό να επισκεφτείτε το Κέντρο Ενημέρωσης της Μεσογειακής Φώκιας, στο Πατητήρι, όπου θα βρείτε φωτογραφίες, βίντεο και ενημερωτικό υλικό για τη Μεσογειακή Φώκια Μονάχους-Μονάχους.

Στη Μηλιά, σε μια κατάφυτη τοποθεσία, εδρεύει η Διεθνής Ακαδημία Κλασικής Ομοιοπαθητικής, που λειτουργεί τη θερινή περίοδο, συνεχίζοντας την παράδοση της λαϊκής ιατρικής που άνθησε εδώ, χάρη στα θεραπευτικά βότανα του νησιού.

Στη χερσόνησο του Κοκκινόκαστρου υπάρχουν τα ερείπια αρχαίου τείχους, ορατά από την ομώνυμη παραλία, αφού στο σημείο αυτό υπήρχε η αρχαία πόλη Ίκος.

Απέναντι, σε απόσταση αναπνοής, το μακρόστενο και ακατοίκητο νησάκι Περιστέρι φράζει τον ορίζοντα και δίνει στον τόπο την όψη λιμνοθάλασσας. Στον δίαυλο που σχηματίζεται με τη Στενή Βάλα βρέθηκε από κάτοικο του Αλοννήσου, το 1984, ένα ναυαγισμένο εμπορικό πλοίο του 400 π.Χ., ασυνήθιστα μεγάλου μεγέθους, γεμάτο αμφορείς.

Η Αλόννησος μαζί με τα γύρω ακατοίκητα νησάκια και τις βραχονησίδες συνθέτουν ένα νησιωτικό σύμπλεγμα απαράμιλλης ομορφιάς και μεγάλης οικολογικής και πολιτιστικής σημασίας. Αυτό είναι και ο λόγος που, από το 1992, η περιοχή έχει χαρακτηριστεί Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου - Β. Σποράδων. Είναι το πρώτο θαλάσσιο πάρκο της Ελλάδας και η μεγαλύτερη σε εθνικό επίπεδο προστατευόμενη περιοχή της Μεσογείου. Αποτελεί ένα από τα τελευταία καταφύγια της μεσογειακής φώκιας Μονάχους-Μονάχους, ενός από τα σπάνια και τα πλέον απειλούμενα είδη προς εξαφάνιση στον κόσμο, αφού ο πληθυσμός της φθάνει στη χώρα μας τα 250-300 άτομα (με παγκόσμιο πληθυσμό 600 άτομα).

Οι σκοποί της ίδρυσής του είναι η προστασία της πλούσιας πανίδας της περιοχής, η διαχείριση της φύσης και του τοπίου, ως φυσική κληρονομιά και πολύτιμος εθνικός πόρος, και η διαφύλαξη των βιοτόπων της μεσογειακής φώκιας. Με την παρέμβαση της Πολιτείας και την ευαισθησία των ντόπιων ψαράδων, η φώκια της Μεσογείου μπορεί σήμερα να ζει στην ίδια περιοχή που ζούσε εδώ και χιλιάδες χρόνια.

Το Θαλάσσιο Πάρκο ίσως να μην είναι ακριβώς αυτό που έχετε κατά νου. Πρόκειται για μια τεράστια έκταση 2.200 τ. χλμ., στο ΒΑ τμήμα των Σποράδων. Εκτός από τη θαλάσσια περιοχή, το πάρκο περιλαμβάνει την Αλόννησο, 6 μικρά νησάκια (Περιστέρα, Κυρά-Παναγιά, Ψαθούρα, Πιπέρι, Σκάντζουρα, Γιούρα και Δυο Αδελφοί), καθώς και 22 ξερονήσια, μερικά από τα οποία, εκτός από οικολογικό, έχουν και αρχαιολογικό ενδιαφέρον.

Το νησάκι Ψαθούρα

Αποκαλούνται ερημονήσια, αλλά είναι ένας κόσμος γεμάτος ζωή, αφού αποτελούν ιδανικό βιότοπο σπάνιας πανίδας και χλωρίδας, το καθένα από αυτά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Άλλα πνιγμένα στο πράσινο, με παραλίες γεμάτες βότσαλα και άμμο κι άλλα απόκρημνα, άγρια και θεαματικά, με απότομες ακτές και βράχια και με τα κύματα να κτυπούν μέσα σε σκοτεινές θαλασσινές σπηλιές. Το Πιπέρι είναι στο κέντρο του Πάρκου και η προσέγγιση εδώ απαγορεύεται.

Απέναντι τα νησάκια Δύο Αδέλφια

Η επίσκεψη στο Θαλάσσιο Πάρκο είναι εύκολη, καθώς οργανώνονται ημερήσιες εκδρομές στα Ερημονήσια. Η εκδρομή στη Ψαθούρα, στο μοναστήρι της Κυρά-Παναγιάς ή στον όρμο του Πλανήτη, μαζί με τα δελφίνια, είναι μια αξέχαστη εμπειρία. Μπορείτε να γνωρίσετε από κοντά την περιοχή, να απολαύσετε το ξεχωριστό φυσικό τοπίο του Πάρκου και, αν είστε τυχερός, να συναντήσετε τη μεσογειακή φώκια.

Το νησάκι Κυρά-Παναγιά

Παραδοσιακά Προϊόντα

Πλήθος γαστρονομικών απολαύσεων, φτιαγμένες με μεράκι, γούστο κι αγνά υλικά θα σας καταπλήξουν. Εκτός από ψητά και τηγανητά ψάρια και τα ωμά θαλασσινά, δοκιμάσετε τις τοπικές σπεσιαλιτέ, όπως την αστακομανέστρα (πιάτο ζυμαρικών με αστακό) και της κακαβιάς με ντόπιο κρασί. Εδώ θα βρείτε επίσης, θαυμάσιες πίτες με ό,τι γέμιση φανταστείτε (λαχανόπιτα, χορτόπιτα, χταποδόπιτα, γαλατόπιτα). Για επιδόρπιο προτιμήστε τη μοναδική τυρόπιτα του νησιού, τα φουσκάκια, το γλυκό χαμαλί, τα γλυκά του κουταλιού, τα αμυγδαλωτά, το ρυζόγαλο, την καρυδόπιτα και τους κουραμπιέδες. Γεμιστά καλαμάρια, διάφορα πιάτα με φρέσκο τόνο (όπως τόνο με ζυμαρικά και τόνο στα κάρβουνα), ψημένα σύκα με μέλι και μπάρμπεκιου με μελιτζάνες, είναι μερικά από τα τοπικά παραδοσιακά εδέσματα που πρέπει να δοκιμάσετε απαραιτήτως. Στο Πατητήρι υπάρχει ένας δραστήριος αγροτουριστικός Συνεταιρισμός γυναικών, που κάνει θαύματα. Προμηθευτείτε οπωσδήποτε ελιές, λάδι και τόνο στις προσεγμένες συσκευασίες τους.

Περιήγηση
Η Αλόννησος είναι κυρίως ένα νησί για ξεκούραση, αλλά προσφέρει ποικίλες δραστηριότητες σε όσους λαχταρούν να την γνωρίσουν. Ένα Δημοτικό λεωφορείο το καλοκαίρι κάνει τακτικά δρομολόγια από το Πατητήρι προς το Παλιό Χωριό και τη Στενή Βάλα. Ενοικιάζονται μοτοποδήλατα, αυτοκίνητα, αλλά και μικρές βάρκες για να κάνετε το γύρο του νησιού και της γειτονικής Περιστέρας. Στο βόρειο τμήμα οι δρόμοι δεν είναι καλοί, αλλά, για όσους αγαπούν την πεζοπορία, υπάρχει ένα οργανωμένο δίκτυο μονοπατιών που οδηγεί παντού. Από τον κεντρικό οδικό άξονα που διατρέχει το νησί, λίγο μετά τη διασταύρωση για Βότση, ξεκινά μια θαυμάσια περιπατητική διαδρομή που περνά από την ιστορική και πρόσφατα αναπαλαιωμένη μονή των Αγίων Αναργύρων. Από εδώ συνεχίστε μέχρι την παραλία Τουρκονέρι και έπειτα, αν θέλετε, για τη Μεγάλη Άμμο.

Από το Πατητήρι ξεκινούν καθημερινά βάρκες και καΐκια που πραγματοποιούν εκδρομές και δρομολόγια προς όλες τις όμορφες παραλίες, τους παραλιακούς οικισμούς του νησιού, το Θαλάσσιο Πάρκο, τη Σκόπελο και τη Σκιάθο. Με εκδρομικό σκάφος μπορείτε να κολυμπήσετε στο Στροβίλι, στην Μπλε Σπηλιά, στα Λαλάρια, στο Λεχούνι, στο Τούρκου Μνήμα και κοντά στο ξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων. Επισκεφτείτε τις θαλασσοσπηλιές και κολυμπήστε στα διάφανα νερά τους. Ακόμη, επισκεφθείτε το νησάκι Περιστέρα με τα πολλά αρχαία ναυάγια και βέβαια δεν είναι λίγοι αυτοί που καταφθάνουν στα Σκάτζουρα. Η κατάδυση απαγορεύεται αυστηρά, λόγω των πολλών αρχαίων που υπάρχουν στο θαλάσσιο πυθμένα. Δείτε τα νησάκια Κυρά Παναγιά και Ψαθούρα ή τον όρμο του Πλανήτη και τη βυθισμένη πολιτεία.

Να μη παραλείψουμε και τις εκδρομές που γίνονται στη Σπηλιά του Κύκλωπα, στα Γιούρα. Το νησί ήταν από πολύ παλιά τόπος πλούσιος σε χλωρίδα και πανίδα. Γνωρίστε μικρές κρυστάλλινες παραλίες και κολυμπήστε στην παραλία του οικισμού, στη Μουρτίτσα και τη Μικρή Λίμνη, έναν υγρότοπο με οικολογικό ενδιαφέρον. Επισκεφθείτε την τοποθεσία οινοπαραγωγικής δραστηριότητας της αρχαίας Ίκου. Δοκιμάστε σπιτικό ψωμί σε ξυλόφουρνο. Δυο γυναίκες διατηρούν ζωντανή την παράδοση ζυμώνοντας κάθε μέρα ψωμί για όλη τη Χώρα. Πιάστε κουβέντα με τους κατοίκους, είναι φιλικοί και φιλόξενοι και με διάθεση να σας μυήσουν και στα μυστικά της θαλασσινής ζωής. Επισκεφθείτε τη Χώρα, περπατήστε στα στενά σοκάκια του οικισμού, και γνωρίστε το νησιωτικό χρώμα των Σποράδων. Από τη Χώρα με το ηλιοβασίλεμα, διανύοντας μια υπέροχη διαδρομή στη δυτική πλευρά, επισκεφθείτε το βυζαντινό εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων.

Εκδηλώσεις
Με κέντρο το Παλιό Χωριό αναβιώνουν κάθε χρόνο στην Αλόννησο παραδοσιακά δρώμενα. Κάθε Ιούλιο γίνεται η αναπαράσταση του αλωνίσματος, όπου αναβιώνει το αλώνισμα ως μία ιδιαίτερη δραστηριότητα, που συνοδεύεται με φαγητό, χορό και τραγούδι. Οι γυναίκες του χωριού ετοιμάζουν σπιτικό τραχανά, με τους ήχους οργάνων και τραγουδιών. Από τις κορυφαίες στιγμές του χωριού είναι το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου, όπου διοργανώνεται αναπαράσταση του παραδοσιακού γάμου στη Χώρα με παραδοσιακά όργανα και ακολουθεί μεγάλο φαγοπότι. Μη χάσετε και το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής (26/7), στο Πατητήρι.

Διαμονή
Στην Αλόννησο υπάρχουν πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα κυρίως στο Πατητήρι, το Παλιό Χωριό, στον Ρουσούμ-Γιαλό, στον Βότση, στη Στενή Βάλα και στα Καλαμάκια. Υπάρχουν επίσης μικρές και μεσαίες ξενοδοχειακές μονάδες (Β' και Γ' κατηγορίας) που προσφέρουν πολύ καλές υπηρεσίες. Επίσης, λειτουργούν δύο μονάδες μπανγκαλόου και υπάρχουν χώροι για κατασκήνωση στη Στενή Βάλα και στις Πλάκες κοντά στο λιμάνι. Η μεγαλύτερη τουριστική κίνηση εμφανίζεται στο διάστημα 20 Ιουλίου-20 Αυγούστου και κυρίως στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου. Ο Ιούνιος και ο Σεπτέμβριος είναι όμορφοι μήνες, για να μείνει κανείς στο νησί της υψηλής τουριστικής περιόδου.

Παραλίες
Η Αλόννησος με τις αμέτρητες παραλίες της και τα μικρά ερημονήσια που την περιβάλλουν, προσφέρεται για τις μικρές «αποδράσεις» των επισκεπτών της στο απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου. Το νησί διαθέτει τις χαρακτηριστικές πανέμορφες γαλαζοπράσινες παραλίες των Βορείων Σποράδων, με διάφανα σμαραγδένια νερά δίπλα στα πεύκα, στην πλειοψηφία τους βοτσαλωτές και ήσυχες. Με βάρκες από το Πατητήρι, ή με τα πόδια, διασχίζοντας πανέμορφα μονοπάτια, θα οδηγηθείτε σε οργανωμένες παραλίες, αλλά και σε άγνωστες, απομονωμένες, ειδυλλιακές ακτές ή κολπίσκους που προσεγγίζονται με νοικιασμένο πλοιάριο ή ιδιωτικό σκάφος. Άλλοι αναζητούν ξεχωριστές εμπειρίες στις ακτές των γύρω μικρών νησιών, όπου φτάνει κανείς με ημερήσιες εκδρομές. Όλες σχεδόν οι παραλίες βρίσκονται σε πευκόφυτα τοπία κι έχουν γαλαζοπράσινα νερά. Οι βόρειες και δυτικές ακτές είναι απόκρημνες με μια άγρια ομορφιά, αποτέλεσμα του συνδυασμού των απόκρημνων ακτών, της άγριας βλάστησης και των καταγάλανων νερών του Αιγαίου. Η πλευρά αυτή είναι εκτεθειμένη στους βόρειους και δυτικούς ανέμους και έχει λιγότερες παραλίες. Οι καλύτερες και πιο εύκολα προσβάσιμες παραλίες για να χαρείτε τις διακοπές σας βρίσκονται στη νότια κι ανατολική πλευρά (Λεπτός Γιαλός, Τζώρτζη Γιαλός, Μηλιά, Κοκκινόκαστρο, Χρυσή μηλιά) με λεπτά βότσαλα και άμμο, και προστατευμένες λόγω ύπαρξης του μικρού νησιού Περιστέρα. Ακολουθεί μια συνοπτική περιγραφή των βασικότερων παραλιών του νησιού, αρχίζοντας από νότια και ανατολικά και προχωρώντας προς τα βόρεια και δυτικά, ελπίζοντας να σας βοηθήσει στην επιλογή σας.

Αντίθετα με τον πολυσύχναστο μεγάλο αδερφό του, ο Μικρός Μουρτιάς είναι μια ήσυχη παραλία που για να την επισκεφτείτε οδικώς πρέπει να ανεβείτε στο Παλιό Χωριό και μετά ακολουθώντας τον βατό χωματόδρομο θα βρείτε μπροστά σας την παραλία του Μικρού Μουρτιά. Μην ξεχνάτε βέβαια ότι υπάρχει και η δυνατότητα να πάτε στην παραλία χρησιμοποιώντας το περιπατητικό δίκτυο του νησιού.

Είναι σχετικά μικρός όρμος με βότσαλα και άμμο στα ΝΔ. Είναι το μικρό λιμανάκι της χώρας που, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1970, εξυπηρετούσε και ως σταθμός επιβίβασης για το τοπικό πλοιάριο που εκτελούσε καθημερινά δρομολόγιο προς τη Σκόπελο. Σώζονται ακόμα το μουράγιο και το ερειπωμένο μικρό κτίριο. Μέσα στη θάλασσα θα βρείτε μεγάλη περιοχή με άμμο. Είναι μια ήσυχη παραλία με ήρεμα καθαρά νερά, περικυκλωμένη από γκρεμούς και πίσω ακριβώς υπάρχουν ελαιόδεντρα, όπου μπορείτε να βρείτε καλή σκιά από κάτω τους. Δεν υπάρχει ταβέρνα ή καντίνα γι’ αυτό να έχετε μαζί σας νερό και προμήθειες. Πρόσβαση από τη Χώρα οδικώς (χωματόδρομος) ή με βάρκα. Μην εκπλαγείτε αν συναντήσετε εκεί και ελάχιστους οπαδούς του γυμνισμού.

Ο Μεγάλος Μουρτιάς βρίσκεται νότια, κοντά στο Πατητήρι στον προστατευμένο από τους ανέμους όρμο του Μουρτιά. Τα τελευταία χρόνια ο Μεγάλος Μουρτιάς έγινε μια πολύ δημοφιλής παραλία, κυρίως λόγω της καταπληκτικής θάλασσας, της μικρής απόστασης από τη Χώρα, αλλά περισσότερο επειδή βρίσκονται εκεί 3 πολύ καλές ταβέρνες με νοστιμότατα σπιτικά φαγητά και φρέσκα ψάρια.

Αποτελεί μία από τις πιο κοσμοπολίτικες παραλίες της Αλοννήσου με ψιλό βότσαλο έξω, ενώ μέσα στη θάλασσα υπάρχει ψιλή άμμος. Τα νερά είναι καθαρά, κρυσταλλένια, βαθαίνουν αρκετά ομαλά και πρέπει να περπατήσεις μερικά μέτρα για να φτάσεις στα βαθιά. Ακριβώς από πίσω υπάρχει ελαιώνας όπου μπορείτε να βρείτε σκιά.

Στην άκρη της παραλίας διαθέτει μια μικρή αποβάθρα για να δέσει κανείς το σκάφος του και είναι οργανωμένη με ξαπλώστρες και ομπρέλες. Ένας ασφαλτοστρωμένος δρόμος (1 χλμ.) ενώνει τον Μεγάλο Μουρτιά με το Παλιό Χωριό. Η βόλτα αυτή είναι πολύ ωραία και παίρνει περίπου 20 λεπτά.

Η πανέμορφη παραλία Βύθισμα βρίσκεται σ’ έναν απόκρυφο όρμο, στρωμένο με ψιλή άμμο, μεταξύ Μεγάλου Μουρτιά και Μαρπούντα, είναι αρκετά δυσπρόσιτη, καθώς συνδέεται μόνο μέσω ενός απότομου μονοπατιού και είναι πιο εύκολο να την επισκεφτεί κανείς μέσω καϊκιού.

Είναι ένα ήσυχο μέρος με κρυσταλλένια νερά, σκούρα άμμο και χρωματιστά βότσαλα. Το καλοκαίρι συγκεντρώνει πολλούς λάτρεις του windsurfing. Μεγάλη παραλία, μία από τις πιο ήσυχες του νησιού και αγαπημένη των γυμνιστών, με μικρά βότσαλα και μαύρη άμμο, ενώ το πευκοδάσος φθάνει μέχρι τη θάλασσα. Θεωρείται η καλύτερη παραλία της Αλοννήσου, μαζί με τη Χρυσή Μηλιά.

Στο ακρωτήρι του Μαρπούντα, στο πιο νότιο σημείο της Αλοννήσου, είναι ένα μεγάλο ξενοδοχειακό συγκρότημα, σε απόσταση 3 χλμ. νότια από το Πατητήρι. Έχει δυο αμμουδερές οργανωμένες παραλίες με βαθιά νερά που περιβάλλονται από μεγάλα βράχια. Το τοπίο μοιάζει παραμυθένιο. Είναι σχετικά ήσυχες παραλίες, που τα τελευταία χρόνια κερδίζουν ολοένα και περισσότερους οπαδούς.

Η πανέμορφη, κατάφυτη ακρογιαλιά Μηλιά με λευκό βότσαλο, βρίσκεται απέναντι από την παραλία της Χρυσής Μηλιάς, δίπλα σε πευκοδάσος. Είναι όμορφο μέρος με πολύχρωμες μικρές στρογγυλές πέτρες και κρυστάλλινα νερά, ιδανικό για τους λάτρεις του βυθού. Αυτό το μικρό κόσμημα κρύβεται στη καρδιά ενός όρμου και είναι το ιδανικό μέρος για να απολαύσει κανείς τον ήλιο και τη διάφανη θάλασσα με τα γαλαζοπράσινα νερά σε μια όμορφη κι ήρεμη ατμόσφαιρα, περιτριγυρισμένη από μια μεγάλη και απείραχτη φυσική ομορφιά. Η Μηλιά βρίσκεται σε απόσταση 5 χλμ. βόρεια από το Πατητήρι, μετά τον οικισμό Βότση. Είναι οργανωμένη και τα πεύκα φθάνουν μέχρι τη θάλασσα.

Η αμμουδιά της Χρυσής Μηλιάς βρίσκεται 5,5 χλμ. ΒΑ από το Πατητήρι, μετά την παραλία της Μηλιάς και πριν την παραλία του Κοκκινόκαστρου. Είναι διάσημη σαν μια από τις ωραιότερες παραλίες της Αλοννήσου.

Η παραλία της είναι χρυσή, ιδιαίτερα όμορφη και λαμπυρίζει κάτω από τον ήλιο, γι’ αυτό και ονομάζεται έτσι. Είναι αρκετά μεγάλη με θαυμάσιο γαλαζοπράσινα διάφανα νερά και ψιλή άμμο, μια από τις λίγες οργανωμένες παράλιες στην Αλόννησο, ιδανική για θαλάσσια σπορ κι υποβρύχια ξενάγηση.

Το γεγονός ότι τα νερά είναι ρηχά και περπατάτε αρκετά για να φτάσετε στα βαθιά, την κάνει ιδιαίτερα δημοφιλή σε οικογένειες με μικρά παιδιά. Υπάρχει μια καλή ταβέρνα σ’ ένα μικρό λόφο δίπλα στη παραλία. Στην άκρη της παραλίας υπάρχουν βραχώδεις πισίνες που περιμένουν τον επισκέπτη, και κάποια πεύκα που προσφέρουν την σκιά τους.

Το Κοκκινόκαστρο είναι μία από τις ωραιότερες και εντυπωσιακότερες παραλίες του νησιού λόγω του ιδιαίτερου κόκκινου χρώματος των βράχων που την πλαισιώνουν. Βρίσκεται ΒΑ, σε απόσταση 7 χλμ. από το Πατητήρι, με τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο να σταματάει σε πάρκινγκ περίπου 40 μ. από την παραλία. Είναι μια αρκετά μεγάλη, προφυλαγμένη παραλία με άσπρη πέτρα και ψιλό βότσαλο, σ’ έναν όρμο, κάτω από έναν απότομο κόκκινο γκρεμό.

Τα βαθιά, ζεστά, γαλάζια νερά της, την καθιστούν μια από τις καλύτερες παραλίες της Αλοννήσου. Στο ίδιο σημείο ήταν η Ίκος, η αρχαία πόλη του νησιού, ενώ απομεινάρια της υπάρχουν ακόμη στην άκρη του ακρωτηρίου, καθώς και στη μικρή βραχονησίδα Κοκκινονήσι ή Βράχος, ακριβώς απέναντι. Εδώ έχουν βρεθεί εργαλεία από την Παλαιολιθική περίοδο, η πιο πρώιμη απόδειξη ανθρώπινης ύπαρξης στο Αιγαίο, καθώς και σκελετοί ρινόκερων, μικρόσωμων αλόγων και ελαφιών.

Στον αμέσως επόμενο όρμο βόρεια του Κοκκινόκαστρου, 7 χλμ. από το Πατητήρι, συναντάμε τον Τζώρτζη Γιαλό, μια πραγματικά ονειρική παραλία με ξεχωριστά χρώματα, πολύ ρηχά νερά, λευκό αμμώδη βυθό και ψιλό βότσαλο έξω. Βρίσκεται σ’ έναν βαθύ κόλπο, είναι αρκετά απομονωμένη και ιδανική παραλία για θαλάσσια σπορ και οικογένειες με παιδιά, όχι ιδιαίτερα οργανωμένη.

Η παραλία καλύπτει μία έκταση περίπου 2 χλμ., με βαριά άμμο και βότσαλα, που πλαισιώνεται από ψηλά, απότομα βράχια και πυκνά πεύκα. Το γεγονός αυτό, προσφέρει προστασία της παραλίας από θαλάσσιους ανέμους και διατηρεί τα νερά γαλήνια και ιδανικά για κολύμπι και καταδύσεις. Τα σπίτια στην περιοχή είναι λιγοστά, χωρίς να αλλοιώνουν την παραδεισένια όψη του τοπίου.

Ο όμορφος όρμος, που σχηματίζει την αρκετά μεγάλη παραλία του Λεφτού Γιαλού, βρίσκεται σε απόσταση 7,5 χλμ. ΒΑ από το Πατητήρι ή 30 λεπτά με το καΐκι, και αποτελεί την τελευταία παραλία που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από αυτό. Η κάτασπρη άμμος και τα κάτασπρα βότσαλα της παραλίας, σε συνδυασμό με τα κρυστάλλινα, γαλαζοπράσινα καθαρά νερά και τα πεύκα που φθάνουν σχεδόν μέχρι τη θάλασσα, όλα μαζί συνθέτουν μία από τις πιο όμορφες παραλίες της Αλοννήσου.

Η παραλία είναι αρκετά οργανωμένη με ξαπλώστρες και ομπρέλες, και αποτελεί δημοφιλή προορισμό των εκδρομικών πλοιαρίων από τα γύρω νησιά λόγω της μοναδικής ομορφιάς της. Στην άκρη υπάρχει και μικρή αποβάθρα όπου μπορούν να δέσουν όσοι πάνε με το σκάφος τους. Ο βυθός της παραλίας είναι και εδώ αρκετά ενδιαφέρον, λόγω των μεγάλων πλακών που εναλλάσσονται με ποικιλία στον πυθμένα.

Αν κι ο τουρισμός αναπτύσσεται με σταθερά βήματα στο νησί, η παραλία του Αγίου Πέτρου καταφέρνει και παραμένει σχεδόν άθικτη. Μπορείτε να θαυμάσετε τη φυσική ομορφιά της παραλίας, που περιβάλλεται από πευκοδάσος, κάτι αρκετά συνηθισμένο στην περιοχή. Αυτή η εκπληκτικά όμορφη παραλία, όπως και οι πιο πολλές παραλίες της Αλοννήσου, απλώνεται πάνω σε μία καθαρή ακτή.

Κάνοντας μια βόλτα στην ομώνυμη παραλία, θα δείτε και τα ερείπια του βυζαντινού ναού. Ο Άγιος Πέτρος απέχει μόλις 15 λεπτά περπάτημα από το γραφικό ψαροχώρι της Στενής Βάλας, που διαθέτει αρκετές ταβέρνες με παραδοσιακά πιάτα.

Η παραλία Γλύφα βρίσκεται στο κέντρο της Αλοννήσου κι αποτελεί την πιο κοντινή παραλία για όσους μένουν στο γραφικό οικισμό της Στενής Βάλας, σε απόσταση 11 χλμ. βόρεια από το Πατητήρι. Το μέρος προσφέρει καταπράσινο περιβάλλον γύρω από την παραλία και εκπληκτική θέα στο Αιγαίο. Είναι μία πολύ ήσυχη οργανωμένη παραλία με βότσαλα, ενώ λόγω της υπήνεμης θέσης της είναι προστατευμένη από τον καιρό. Κοχύλια και βότσαλα συνθέτουν την παραλία και την κάνουν ιδανική για κολύμπι και σπορ. Η περιοχή δεν έχει αλλοιωθεί από τον τουρισμό και είναι ακόμα ιδανικός προορισμός για όσους αναζητούν την απομόνωση και την ηρεμία. Οι επισκέπτες απολαμβάνουν τη θέα των καταπράσινων βουνών, νοικιάζουν μικρές βάρκες και επισκέπτονται τα γειτονικά νησάκια, ή παραμένουν στην παραλία και απολαμβάνουν τα κύματα.

Η παραλία του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται σε απόσταση 15 χλμ. από το Πατητήρι και θεωρείται από πολλούς ως η ομορφότερη και μεγαλύτερη και μια από τις πιο δημοφιλείς της Αλοννήσου. Είναι από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία του νησιού, ιδανικό για οικογενειακές διακοπές. Οφείλει το όνομα της στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου που υπήρχε στην περιοχή κατά τα Παλαιοχριστιανικά χρόνια.

Η φαρδιά εξωτική παραλία με το λευκό χοντρό βοτσαλάκι, τα πεντακάθαρα βαθιά νερά και κωνοειδές σχήμα που την κάνει μοναδική, βρίσκεται βόρεια της Στενής Βάλας και απέναντι από το νησάκι Περιστέρα. Εδώ η ομορφιά και η χάρη δόθηκαν απλόχερα και αποτυπώθηκαν στα καταγάλανα νερά και στην κατάλευκη παραλία. Πίσω από την παραλία υπάρχει μία μικρή λιμνούλα που αποτελεί θαυμάσιο υδροβιότοπο για τα αποδημητικά πουλιά.

Είναι η πιο μακρινή παραλία από το Πατητήρι (14χλμ) που έχει οδική σύνδεση με άσφαλτο. Το μοναδικό της παραλίας είναι ότι, σε αντίθεση με όλες τις υπόλοιπες παραλίες του νησιού, που η θάλασσα μπαίνει μέσα στην ξηρά, εδώ η ξηρά μπαίνει μέσα στη θάλασσα, γεγονός που την κάνει ιδιαίτερα εντυπωσιακή. Γι’ αυτό το λόγο τα νερά βαθαίνουν κάπως απότομα.

Ο Γέρακας βρίσκεται μέσα σε έναν κλειστό όρμο, που σχηματίζει φυσικό λιμάνι και αποτελεί τη βορειότερη και πιο απομακρυσμένη παραλία του νησιού, σε απόσταση 20 χλμ. από το Πατητήρι. Το τοπίο είναι αρκετά διαφορετικό, καθώς η βλάστηση είναι αρκετά ξερή, με ελάχιστα δένδρα, ενώ η παραλία είναι αρκετά απότομη με μεγάλα βότσαλα. Παρ’ όλα αυτά η διαδρομή μέχρι εδώ θα σας αποζημιώσει. Στο πίσω μέρος της παραλίας βρίσκεται ένας μικρός οικισμός και εδώ εδρεύει ο Ερευνητικός Σταθμός του Θαλασσίου Πάρκου Αλοννήσου - Βορείων Σποράδων.

Η Μεγάλη Άμμος βρίσκεται στις δυτικές ακτές της Αλοννήσου, σε απόσταση 5 χλμ. από το Πατητήρι. Ταξιδεύοντας από τη ΒΔ πλευρά του νησιού προς το νότο και ακολουθώντας πάντα την ακτογραμμή, η Μεγάλη Άμμος είναι η πρώτη παραλία που συναντάτε. Είναι μια παρθένα παραλία με κρυστάλλινα νερά, που είναι από το όνομά της και μόνο μία μεγάλη αντίθεση, αφού στην πραγματικότητα πρόκειται για μία παραλία μικρή και βοτσαλωτή. Ωστόσο, δεν θα απογοητευτείτε καθώς, τόσο η παραλία όσο και ολόκληρη η περιοχή γύρω της, είναι τόσο άγρια και αναλλοίωτη, που δημιουργεί ένα τοπίο απίστευτης φυσικής ομορφιάς, δίνοντάς σας την αίσθηση της απεραντοσύνης. Μπορείτε να κολυμπήσετε και στην όμορφη παραλία Αγάλου Λάκκα, που βρίσκεται στον προηγούμενο όρμο.

Το Τουρκονέρι είναι μικρή απομονωμένη παραλία περιτριγυρισμένη από βράχια, με τα πεύκα να μοιάζουν με φυτά μπονζάι, όπως βγαίνουν από τα βράχια, φαγωμένα από τη θάλασσα. Η παραλία προσφέρεται για γυμνισμό.

Ο Τσουκαλιάς είναι ένας γραφικός όρμος, στην παραλία του οποίου θα δείτε ακόμα και σήμερα θραύσματα από τα αρχαία αγγεία και κελύφη, ιστορικά απομεινάρια παλιών καιρών. Εδώ θα βρείτε και εργαστήριο κατασκευής αμφορέων.

Η Γιάλια και η Βρυσίτσα είναι δύο βόρειες πανέμορφες παραλίες, η μία δίπλα στην άλλη, κοντά στο Παλιό Χωριό με ξεχωριστή μαγεία και ομορφιά.

Η Γιάλια, με ένα πανέμορφο παλιό ανεμόμυλο, που στέκεται από τη μια πλευρά της παραλίας, πάνω σ’ ένα βράχο, είναι ένας μικρός φιλόξενος όρμος, με σκούρα άμμο και πετραδάκι στο ΝΔ άκρο του νησιού, εκτεθειμένος στο μελτέμι. Απέχει 4 χλμ. από τη Χώρα.

Ας μη θεωρήσετε ότι εδώ εξαντλήθηκε η «γκάμα» των παραλιών. Με καΐκια ή με φουσκωτό σκάφος μπορεί ν’ ανακαλύψετε νέους άγνωστους γιαλούς, τόσο στην Αλόννησο όσο και στις «παρθένες» αμμουδιές στα γύρω ερημονήσια. Ένα μέρος ελκυστικό και για όσους επιλέξουν να μείνουν εκεί, αφού θα απολαύσουν την ομορφιά των γύρω παραλιών, αλλά και τις κοντινές περιπατητικές διαδρομές στους γύρω κατάφυτους και καταπράσινους λόφους.

Περιστέρα

Το νησάκι Περιστέρα ή Ξηρό βρίσκεται ακριβώς δίπλα κι ανατολικά της Αλοννήσου, προστατεύοντας τα παράλια της από τους ανατολικούς ανέμους. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν Ευώνυμος, ενώ οι Βυζαντινοί το ονόμαζαν Σαρακηνονήσι. Σήμερα ένα μεγάλο μέρος του καλύπτεται με ελαιώνες. Μικροί οικισμοί διάσπαρτοι εδώ κι εκεί χρησιμεύουν στους καλλιεργητές για ολιγοήμερες παραμονές όταν έρχονται για να φροντίσουν τα ελαιόδεντρα ή να μαζέψουν τον καρπό. Στο νησί κατοικούν μόνιμα μόνο μερικοί κτηνοτρόφοι. Στη δυτική του πλευρά το νησί σχηματίζει τον όρμο Βασιλικό, ασφαλές αγκυροβόλιο για μικρά και μεγάλα σκάφη, προστατευμένο τόσο από τις ακτές του Ξηρού όσο και από τις απέναντι ακτές της Αλοννήσου.

Σ' αυτόν τον καλά προφυλαγμένο όρμο αγκυροβόλησε ο στόλος των Σαρακηνών, το 904 μ.Χ., μετά την άλωση της Θεσσαλονίκης. Η παράδοση λέει ότι μεταξύ των πλοίων του στόλου ένα ήταν γεμάτο γυναικόπαιδα που προορίζονταν για τα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Επί τρεις μέρες, που έμεινε ο πειρατικός στόλος αγκυροβολημένος, οι φωνές και τα κλάματα των γυναικόπαιδων ακούγονταν σε όλη τη γύρω περιοχή. Στις ακτές του νησιού σχηματίζονται αρκετές μικρές αμμουδιές κι ορμίσκοι ιδανικοί για μπάνιο, όπως το Περιστέρι, το Λαδάδικο, το Κλήμα, το Λιβαδάκια. το Καλαμάκι, ο Βουρλιάς. Λίγο πιο ανοικτά από τη ΝΔ άκρη του νησιού Σπασμένη και σε βάθος περίπου 25 μ., έχει εντοπιστεί ναυάγιο πλοίου της κλασικής εποχής (4ος αιώνας π.Χ.), με φορτίο περίπου 3.000 οξυπύθμενων αμφορέων. Η αρχαιολογική έρευνα έφερε ήδη στο φως σημαντικές πληροφορίες για τη ναυσιπλοΐα της εποχής αυτής.

Επίλογος

Αλόννησος, Ίκος, Λιοδρόμια ή Χιλιοδρόμια, με όποιο όνομα κι αν την αποκαλέσετε, από τα πολλά που της δόθηκαν στο διάβα των αιώνων, τίποτα δεν αλλάζει. Νησί με απαράμιλλη φυσική ομορφιά κι ανέγγιχτο σχετικά από τον τουρισμό, η Αλόννησος διατηρεί το χαρακτηρισμό του οικολογικού παραδείσου. Έχει όμορφες ακρογιαλιές με κρυστάλλινα νερά (από τα πιο καθαρά του Αιγαίου) και μικρά ερημονήσια μέσα σε εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον, με πευκόφυτες περιοχές, με γραφικά μονοπάτια και θαυμάσια τοπία. Ιδανική για όσους αγαπούν τη φύση και δεν ζητάνε το πλήθος και τη φασαρία στις καλοκαιρινές διακοπές τους, η Αλόννησος, προσφέρει ήσυχη και άνετη διαμονή, ενώ προσφέρεται για πεζοπορίες και θαλάσσιες εξορμήσεις. Εάν θέλετε να περάσετε τις διακοπές σας στην καρδιά ενός γαλήνιου παράδεισου και ενός τόπου πλούσιου σε ιστορικά γεγονότα, αξίζει να επισκεφθείτε το όμορφο αυτό νησί των Σποράδων.