ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στην κορυφή του Αιγαίου πελάγους, στα καθάρια νερά του, μακριά από τις έννοιες που ταλανίζουν το σύγχρονο άνθρωπο, βρίσκεται το καταπράσινο νησί της Θάσου. Ριζωμένο στον κόλπο της Καβάλας απολαμβάνει το δροσερό αεράκι, ακούγοντας τα κρυφά μηνύματα που ταξιδεύουν πάνω στις ράχες των κυμάτων, σταλμένα από τα άλλα νησιά που ζηλεύουν τη μοναξιά του, και δεν αποδέχεται τους τρελούς ρυθμούς των πόλεων. Απέχει μόλις 1,5 ώρα από τα λιμάνια της Καβάλας και της Κεραμωτής, αντίστοιχα. Είκοσι λεπτά πριν δέσει το πλοίο στο λιμάνι του Πρίνου, σας υποδέχονται οι εντυπωσιακές πλωτές εγκαταστάσεις άντλησης πετρελαίου. Μια εικόνα σουρεαλιστικής ομορφιάς συντίθεται όταν τα παιχνιδιάρικα δελφίνια και τα σμήνη των γλάρων επιδεικνύουν τις αθλητικές τους ικανότητες ως αντάλλαγμα στη γενναιόδωρη προσφορά μπισκότων, με φόντο καΐκια και βιομηχανικές φλόγες που βγαίνουν αναπάντεχα από τη θάλασσα.
+3.jpg)
Το κατάλευκο μάρμαρο, ο χαλκός, ο μόλυβδος, ο άργυρος, ο ψευδάργυρος, ο σίδηρος και ο χρυσός, σε συνδυασμό με τα πλούσια δάση και τις καλλιέργειες, οδήγησαν τη διαδρομή του νησιού στους ιστορικούς χρόνους. Διασχίζοντας τους κατάφυτους ορεινούς όγκους και την παραλιακή περίμετρο, δεν είναι δύσκολο να εντοπίσετε τα αχνάρια που άφησε η γονιμότητα στο νησί. Ελιές, πεύκα, πλατάνια, έλατα, φλαμουριές, κέδρα, κρανιές και άλλα ήμερα και άγρια δένδρα καλύπτουν τους μικρούς κάμπους μέχρι τις κορφές των βουνών. Η ξυλεία αποτελεί ένα από τα κύρια εισοδήματα των 14.000 περίπου κατοίκων, όπως και η εξόρυξη μαρμάρου, ο τουρισμός, το λάδι, οι ελιές, το μέλι κ.ά. Οι κατάφυτες εκτάσεις, με την πλούσια βλάστηση, φιλοξενούν υπομονετικούς μελισσοκόμους, προσφέρουν καταφύγιο σε κοπάδια κτηνοτρόφων, γεννούν πρώτη ύλη για τα παραδοσιακά προϊόντα του νησιού, τα οποία βρίσκεις ακόμα και στα κιόσκια ορεινών χωματόδρομων: πλούσιο μέλι, καρυδάκι και σύκο γλυκό, πυκνό λάδι και γευστικές ελιές (μαύρες θρούμπες και πράσινες «φλαστάδες»). Είναι οι ίδιες εκτάσεις από τις οποίες πέρασαν φυλές, άνθισε η δημοκρατία και λειτούργησαν οι μύστες των Καβειρίων μυστηρίων της διπλανής Σαμοθράκης. Στο όμορφο νησί της Μακεδονίας ανιχνεύει κανείς μορφές αλλόκοτα συνδυασμένες. Μεγάλοι ποιητές, όπως ο Αριστοφάνης, ο Μένανδρος, ο Αρχίλοχος κ.ά. εξύμνησαν τις ομορφιές και κυρίως το «Θάσιο οίνο», που όλοι οι άρχοντες του αρχαίου κόσμου εκτιμούσαν. Διοικητικά η Θάσος υπάγεται στην περιφέρεια Αν. Μακεδονίας και Θράκης, ενώ έδρα του νησιού είναι ο Λιμένας.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
Η Θάσος είναι ορεινός τόπος, αλλά η πρόσβαση είναι εύκολη χάρη στους δασικούς δρόμους, ενώ τη χαρακτηρίζουν πλούσιοι κάμποι με ελαιόδεντρα. Πάντα η ιστορία και οι ομορφιές της ήταν συνδεδεμένες με τον υπόγειο και υπέργειο πλούτο της. Από την αρχαιότητα ήταν γνωστή για το πλούσιο υπέδαφός της σε σίδηρο, χρυσό και για το κατάλευκο μάρμαρό της. Το νησί βρίσκεται απέναντι από τις ακτές της Ανατολικής Μακεδονίας και η ακτογραμμή της φτάνει τα 115 χλμ. Το πευκόφυτο νησί απλώνεται σε 379 τ. χλμ., στα οποία συνδιαλέγονται γαλήνιες παραλίες με τολμηρά βουνά, λεβάντα με μοναδικά είδη ελάτου, θαλασσινοί άνεμοι με μουσικές ποταμίσιες, τουριστικά θέρετρα με χωριά χωρίς ρεύμα, αρχαίο θέατρο με μουσείο μοντέρνας γλυπτικής. Όμως, το ορεινό φυσικό θαύμα της Θάσου λέγεται Υψάριο με ύψος 1.200 μ. Ανεβαίνοντας προς την κορυφή, με την απίστευτη θέα στα γύρω παράλια, μια λέξη μόνον υπάρχει για το αίσθημα που σε κυριεύει: δέος. Απαλές κορυφογραμμές, γεμάτες σπάνια είδη αγριόπευκου απλώνονται αγκαλιασμένες κάτω από τους δασικούς δρόμους που διασχίζεις. Αετοί και γεράκια απολαμβάνουν, πετώντας ψηλά, το ίδιο θέαμα. Με σημαία το Υψάριο, η Θάσος παρελαύνει ανά τους αιώνες σκορπώντας γλυκούς, πρωτάκουστους ήχους φτιαγμένους από το θρόισμα των φύλλων, τον παφλασμό των κυμάτων, το βόμβο των μελισσών και το μαγευτικό κελάιδισμα των αηδονιών που αφθονούν στις πλαγιές και τις λαγκαδιές, κρατώντας συντροφιά τα καθαρά νερά που κυλούν γάργαρα όλη τη διάρκεια του χρόνου ανεμπόδιστα προς τη θάλασσα. Η πολυποίκιλη βλάστηση στολίζει σαν μανδύας τις πλαγιές του Υψάριου. Άφθονα πεύκα, πλατάνια, έλατα, κέδροι, ελιές, κρανιές, δάφνες αγκαλιάζουν τις πλαγιές, μαλακώνουν την αγριάδα του ορεινού όγκου και καθιστούν την κορυφή πόλο έλξης για τους λάτρεις της ορειβασίας και οδοιπορίας. Πρόκειται για ένα νησί που συνδυάζει βουνό και θάλασσα, οργανωμένες παραλίες και απόμερους κολπίσκους, έντονη κοσμική ζωή και δυνατότητα για απομόνωση. Τα γραφικά χωριουδάκια αποκαλύπτονται το ένα μετά το άλλο. Όλο το νησί είναι διάσπαρτο από κολπίσκους όπου υπάρχουν αρκετές οργανωμένες αλλά και ερημικές παραλίες. Το κλίμα του είναι εύκρατο, δροσερό το καλοκαίρι κι ήπιο το χειμώνα. Σπουδαίος επισκέπτης στο νησί κατά την αρχαιότητα ήταν ο πατέρας της ιατρικής ο Ιπποκράτης, που παρέμεινε στο νησί επί 3 χρόνια, τον 5ο αιώνα π.Χ. Άφησε πολύτιμες καταγραφές για το κλίμα, τους ανέμους και άλλες πληροφορίες της εποχής του που μας χρησιμεύουν για να έχουμε κατά το δυνατόν πλήρη γνώση της εποχής εκείνης. Στο βιβλίο «Επιδημίες Α» δηλώνει ότι στη Θάσο «γενικά ο χειμώνας έμοιαζε με άνοιξη». Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 17,2 βαθμοί Κελσίου, ενώ η μέση καλοκαιρινή (Ιούλιος) είναι 23,4 βαθμοί.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Οι δραστηριότητες που ευνοούνται στη Θάσο περιλαμβάνουν το θαλάσσιο σκι, το ψάρεμα, την πεζοπορία, την ορειβασία, το κυνήγι και την παρατήρηση πουλιών. Έχει ξεκινήσει για πρώτη φορά να εφαρμόζεται το πρόγραμμα της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας και της διεθνούς οργάνωσης Bird Life για τη συνεχή παρακολούθηση από εθελοντές της σημαντικής περιοχής για τα άγρια πουλιά στη Θάσο (ΙΒΑ GR016). Ένα τμήμα του νησιού έχει χαρακτηριστεί ως ιδιαίτερης αξίας για τα άγρια πουλιά (άλλες 96 περιοχές σε όλη την Ελλάδα έχουν χαρακτηριστεί ανάλογα) και είναι από τις πρώτες πανελλαδικά περιοχές που έχουν μπει σε καθεστώς παρακολούθησης από εθελοντές των οργανώσεων αυτών. Τα στοιχεία που συλλέγονται, ταξινομούνται και δημιουργούν, μαζί με τα στοιχεία από όλες τις σημαντικές περιοχές για τα πουλιά της Ευρώπης, μια μεγάλη πανευρωπαϊκή βάση δεδομένων. Αυτό επιτρέπει στους επιστήμονες, αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο, να παρακολουθούν τις αυξομειώσεις των πληθυσμών κάθε σημαντικού είδους της ορνιθοπανίδας στην Ευρώπη, τις αλλοιώσεις του φυσικού περιβάλλοντος από ανθρώπινες δραστηριότητες στους βιότοπους και να ελέγχεται από τους εθελοντές κάθε παράνομη δραστηριότητα στις περιοχές αυτές.
ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
Σύμφωνα με τη μυθολογία, μία από τις πολλές ερωτικές περιπέτειες του Δία ήταν η αφορμή για να πάρει το όνομά του το νησί της Θάσου. Η μυθολογία αναφέρει ότι Φοίνικες έμποροι έκλεψαν από το Άργος την κόρη του βασιλιά Ινάχου, την Ιώ. Σε ανταπόδοση της προσβολής έσπευσαν Κρήτες στη Φοινίκη κι έκλεψαν την κόρη του βασιλιά της Φοινίκης Αγήτορα, την Ευρώπη. Η απάντηση ήρθε γρήγορα από τη μεριά των Φοινίκων. Ο βασιλιάς είχε τρεις γιους, τον Φοίνικα, τον Κύλικα και τον Κάδμο κι έναν εγγονό, τον Θάσο, που ανέλαβαν την αποστολή της επιστροφής της αδελφής στα πάτρια εδάφη. Ο Φοίνικας και ο Κύλικας άρχισαν την αναζήτησή τους προς τα νότια, μέχρι που ο δεύτερος έφτασε στην Κιλικία, όπου και έγινε βασιλιάς της. Ο Κάδμος άρχισε να περιπλανιέται στα ελληνικά νησιά μέχρι που επισκέφτηκε τους Δελφούς και συμβουλεύτηκε την Πυθία. Δεν κατάφερε να βρει τη χαμένη του αδερφή και κατέληξε στη Βοιωτία, όπου και έχτισε μια ακρόπολη, την Καδμεία, και κάτω απ’ αυτή μια πόλη, τη Θήβα. Ο Θάσος σ’ ένα από τα ταξίδια του έφτασε στη Θάσο. Εκεί γοητευμένος από το καταπληκτικό κλίμα και την πλούσια βλάστηση του νησιού και μη μπορώντας να επιστρέψει χωρίς την Ευρώπη, άφησε την αναζήτησή του και εγκαταστάθηκε εκεί, όπου και έδωσε το όνομα του, ενώ η Ευρώπη, κατά τη μυθολογία, ερωτοτροπούσε στην Κρήτη με τον μεταμορφωμένο σε ταύρο Δία, που την είχε αρπάξει. Ο ιστορικός Ηρόδοτος το αναφέρει με βεβαιότητα γράφοντας ότι «το νησί τώρα παίρνει το όνομά του από τον Φοίνικα Θάσο». Μπορεί, όμως, να προήλθε από τη λέξη δάσος με μετατροπή του «δ» σε «θ». Αλλά οι αρχαίοι ποιητές δίνουν κι άλλα ονόματα στο νησί, όπως «Αέρια», για την καθαρότητα του αέρα και για τις δροσερές καλοκαιρινές αύρες της, «Αίθρια» για τον καταγάλανο ουρανό της και «Χρυσία» για την αστραφτερή λάμψη του χρυσού που έβγαζε από τα έγκατα της.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Στη νεότερη παλαιολιθική εποχή (20.000 π.Χ.) η στάθμη της θάλασσας ήταν πιο χαμηλή από τη σημερινή λόγω των παγετώνων. Η σημερινή Θάσος ήταν ενωμένη με τη ξηρά σχηματίζοντας χερσόνησο. Η δυτική ακτή της χερσονήσου ξεκινούσε από ένα φυσικό λιμανάκι, περίπου 10 χλμ. νότια της σημερινής Καβάλας, συνέχιζε νότια και ενωνόταν με το σημερινό νησί στο σημείο Σκάλα Μαρί. Η ανατολική ακτή άρχιζε από το νότιο ακρωτήρι, τη σημερινή Ποταμιά και συνέχιζε με κατεύθυνση Β-ΒΑ. Αρχαία δείγματα ανθρώπινης και ζωικής παρουσίας βρίσκουμε σε μια πεδιάδα στα ΝΑ της Θάσου, σε μια απόσταση περίπου 15 χλμ. από τη Σκάλα Μαρί. Όπως ανακαλύφτηκε το 1956, την προϊστορική εποχή υπήρχε νταμάρι στη σημερινή περιοχή της Μαυρόλακκας, ενώ απολιθωμένα οστά που βρέθηκαν χρονολογούνται την εποχή του δεύτερου ήμισυ της παλαιολιθικής εποχής, τη λεγόμενη Νεώτερη Παλαιολιθική Εποχή. Η παρουσία παλαιολιθικών ανθρώπων στις εύφορες ακτές της αρχαίας Θράκης είχε γίνει γνωστή και από άλλα αρχαιολογικά ευρήματα, π.χ. στην Κομοτηνή. Αυτοί οι παλαιολιθικοί άνθρωποι ασχολούνταν με το κυνήγι, την αλιεία και τη συγκομιδή καρπών. Στην περιοχή Τζίνες ίσως να χρησιμοποιούσαν για κατοικία τους χώρους των φυσικών σπηλαίων. Σήμερα, στην ίδια περιοχή γίνεται βιομηχανική εξόρυξη και γι’ αυτό πολλά από τα ευρήματα μπορεί να έχουν χαθεί. Σημαντικά είναι τα ευρήματα εργαλείων από κέρατο βοδιού, δείγμα της παρουσίας του προϊστορικού βοδιού Bos taurus primigenius, που αποδεικνύει ότι το νησί ήταν ενωμένο με την ξηρά. Επίσης βρέθηκαν επεξεργασμένα κέρατα της αντιλόπης Saiga tatarica, που χρονολογούνται πριν από την 10.000 π.Χ., αφού το είδος αυτό έφυγε πριν από 13.000 χρόνια και εγκαταστάθηκε στις Ευρασιατικές στέπες, όταν έλιωσαν οι παγετώνες.
ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Στη νεολιθική εποχή παρατηρούμε την ίδρυση οικισμών, αφού οι άνθρωποι, λόγω της καλλιέργειας των αγρών και της κτηνοτροφίας, εγκαταστάθηκαν. Οι οικισμοί αυτοί αποτελούνται από πέτρινα ή ξύλινα σπίτια, όπου χρησιμοποιήθηκε πηλός και ψημένα τούβλα. Παρουσιάζονται επίσης πήλινα αγγεία καθημερινής χρήσης και για την αποθήκευση τροφίμων. Ο αρχαιότερος οικισμός της Θάσου ανακαλύφτηκε το 1986 και ανασκάφτηκε το 1993-94. Βρίσκεται στη ΝΔ πλευρά του νησιού, δυτικά του χωριού Λιμενάρια. Ο προϊστορικός οικισμός βρίσκεται στη ΝΔ άκρη της σειράς των λόφων, κοντά στην ακρογιαλιά. Χρονολογείται από το 6.000 π.Χ. κι εμφανίζει νεολιθικά χαρακτηριστικά. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως θεμέλια πασσάλων, υπολείμματα τοίχων, λιθοστρωμάτων, οικιακές εστίες, καθώς και λακκούβες με κιούπια για την αποθήκευση τροφίμων. Τα ευρήματα συνοδεύονται με πολλά και διάφορα εργαλεία, ενώ υπάρχει και ένα προϊστορικό νεκροταφείο. Πιο ψηλά, στο ίδιο σχεδόν μέρος επάνω στο λόφο, βρίσκεται οικισμός της εποχής του χαλκού που ανασκάφτηκε το 1995-96. Οι κάτοικοι των προϊστορικών αυτών οικισμών έκαναν εξόρυξη πηλού από τη Νεώτερη Παλαιολιθική ως τη Νεολιθική εποχή, στο σημείο Τ1 (κοντά στις Τζίνες) με τη βοήθεια εργαλείων από κέρατο. Σ’ ένα σημείο πιο ψηλά βρίσκεται άλλο, υπόγειο νταμάρι, στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν εργαλεία από πυρόλιθο και είναι νεότερο του προηγούμενου. Άλλα υπόγεια νταμάρια βρίσκονται στα σημεία Τ3 και Τ6. Το νεώτερο από τα νταμάρια αυτά χρονολογείται την αρχαιονεολιθική εποχή (περίπου 6.400 π.Χ.), ως τη μεσονεολιθική εποχή (περίπου 5.000 π.Χ.). Στην ευρύτερη περιοχή, όπου σήμερα αναπτύσσεται ο Λιμένας, εντοπίζεται η αρχαία πόλη της Θάσου με τα δύο ασφαλή λιμάνια της.
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (4.000-700 π.Χ.)
Το ήπιο κλίμα, τα μοναδικά πευκοδάση και το λευκό μάρμαρο της Θάσου έλκυσαν τους Φοίνικες, που πρώτοι εκμεταλλεύθηκαν τη γενναιοδωρία του νησιού και το αποίκησαν μεταξύ 1600-1500 π.Χ. Πήραν τον πλούτο του και έδωσαν αλφάβητο, τεχνογνωσία και όνομα. Αν και τα ευρήματα των ανασκαφών των τελευταίων ετών μαρτυρούν την παρουσία ανθρώπων πολύ πριν το 2000 π.Χ., ιστορικά, ως πρώτοι κάτοικοι του νησιού, έχουν καταγραφεί οι αρχαίοι Θράκες που έφτασαν στο νησί περίπου το 2000 π.Χ. Η αποικία της Θάσου ιδρύθηκε τoν 7ο αιώνα π.Χ. στο βόρειο τμήμα του νησιού από τους Πάριους. Ο οικιστής Τελεσικλής, πατέρας του ποιητή Αρχίλοχου, συμμετείχε και ο ίδιος στο δεύτερο κύμα του αποικισμού. Στην ποίησή του αποτυπώνονται οι δυσκολίες και οι αγώνες των πρώτων οικιστών εναντίον των Θρακών. Οι Πάριοι ανέδειξαν το νησί με την εργατικότητα και το πάθος τους για εκμετάλλευση των πλούσιων πλουτοπαραγωγικών πηγών της. Η αποίκιση και η συμβίωση με τους ντόπιους έγινε με γοργό τρόπο, πράγμα που επέτρεψε στη Θάσο να επιδείξει μεγάλη πρόοδο, ιδιαίτερα σε θέματα εμπορίου και ναυτιλίας, ιδρύοντας και σπουδαίες αποικίες στην απέναντι ακτή (Θασίων Ήπειρος). Η προνομιούχα γεωγραφική θέση της νέας αποικίας στο σταυροδρόμι σημαντικών εμπορικών δρόμων και η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων χρυσού της Θρακικής ενδοχώρας, της εξασφάλισαν πλούσιες προσόδους. Από την εποχή της ίδρυσης της ως και τις αρχές του 5ου αιώνα η Θάσος ακμάζει και σύντομα γίνεται μεγάλη οικονομική δύναμη. Τα προϊόντα της γεμίζουν τις αγορές του αρχαίου τότε γνωστού κόσμου. Το νόμισμά της θεωρείται ισχυρό, αφού τα μεταλλεία χρυσού και αργύρου της προσφέρουν τη μέγιστη κάλυψη στις μεγάλες αγορές.
ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. η πόλη της Θάσου περιβάλλεται από οχυρωματικό τείχος μήκους 4 χιλ. Το 492 π.Χ. στη διάρκεια της πρώτης Περσικής εκστρατείας εναντίον των Ελλήνων, οι Θάσιοι αναγκάζονται να κατεδαφίσουν τα τείχη, και να παραδώσουν το στόλο τους στο Δαρείο. Μετά τη νίκη των Ελλήνων στη Σαλαμίνα, προσχωρούν στην Α' Αθηναϊκή Συμμαχία, φτιάχνουν τα τείχη κι ανασυντάσσουν το στόλο τους. Η σχέση της Θάσου με την Αθήνα διαταράσσεται, όταν οι Αθηναίοι επιχειρούν να αποικίσουν τις Εννέα Οδούς στη περιοχή της Αμφίπολης, απειλώντας τα συμφέροντα των Θασίων στο Παγγαίο όρος. Το 465 π.Χ. αποστατούν από την Αθηναϊκή Συμμαχία, αλλά υποκύπτουν τρία χρόνια αργότερα στην πολιορκία του Κίμωνα και αναγκάζονται να γκρεμίσουν τα τείχη, να παραδώσουν το στόλο, να χάσουν τις κτήσεις τους και να πληρώσουν βαριά πολεμική αποζημίωση. Το νησί θα παραμείνει στη σκιά της αθηναϊκής κυριαρχίας μέχρι το τέλος του 4ου αιώνα π.Χ. Η πολιτική της ζωή κι η πολιτειακή της δομή θα ακολουθήσει αττικά πρότυπα. Η Θάσος εμπλέκεται στον Πελοποννησιακό πόλεμο, με το μέρος των Αθηνών, έχει μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό, καταστρέφεται οικονομικά και τα τείχη της γκρεμίζονται. Η τελική φάση του Πελοποννησιακού πολέμου εγκαινιάζει στη Θάσο μια περίοδο εσωτερικής αστάθειας και αναταραχών με εναλλαγή ολιγαρχικών και δημοκρατικών στην εξουσία. Το 405 π.Χ., όταν οι Λακεδαιμόνιοι καταστρέφουν τον αθηναϊκό στόλο στους Αιγός Ποταμούς κι αναδεικνύονται νικητές του πολέμου ο Σπαρτιάτης στρατηγός Λύσανδρος φτάνει στο νησί και εγκαθιστά Λακεδαιμόνιο αρμοστή. Από την αρχή του 4ου αιώνα π.Χ. οι νόμοι και οι πολιτειακοί θεσμοί αναδιοργανώνονται, λαμπρά δημόσια κτίσματα οικοδομούνται και το Θασιακό κρασί εξάγεται σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Το 375 π.Χ. οι Θάσιοι εντάσσονται στη Β’ Αθηναϊκή Συμμαχία. Η εσωτερική σταθερότητα και ευημερία της πόλης θα παραμείνει αδιατάρακτη από τη μακεδονική κυριαρχία. Ο Φίλιππος Β', πατέρας του Αλεξάνδρου, την ενσωματώνει στη Μακεδονία και συμμετέχει στην εκστρατεία του Αλέξανδρου. Μετά την ήττα των Μακεδόνων το 197 π.Χ., η Θάσος θα γίνει πόλη σύμμαχος και φίλη της Ρώμης. Η ευημερία της συνεχίστηκε και στη διάρκεια των Ρωμαϊκών χρόνων, όταν το νησί απολάμβανε ιδιαίτερη μεταχείριση σε θέματα εμπορίου. Επειδή παραμένει πιστή στη νέα μεγάλη δύναμη και υφίσταται με γενναιότητα την πολιορκία του Μιθριδάτη που αυτή την εποχή ξεκινά πόλεμο εναντίον των Ρωμαίων στην Ανατολή, ανταμείβεται το 80 π.Χ. από τη Ρωμαϊκή Σύγκλητο με την παραχώρηση της εκμετάλλευσης της Περαίας και των νησιών Σκιάθου και Πεπαρήθου. Δείγματα της αρχιτεκτονικής των αρχαίων ελληνικών, ρωμαϊκών και προχριστιανικών χρόνων μπορεί κανείς να δει στο μουσείο του νησιού. Μετά τη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα κατά τη σύγκρουση μοναρχικών και δημοκρατικών, η Θάσος χρησιμοποιείται από τους τελευταίους ως σταθμός ανεφοδιασμού. Γι’ αυτό, μετά τη νίκη του στους Φιλίππους το 42 π.Χ., ο Μάρκος Αντώνιος αφαιρεί από τη Θάσο τα δύο νησιά και τα παραχωρεί στους Αθηναίους. Αργότερα, ο Αύγουστος θα της δώσει και πάλι προνόμια με αποτέλεσμα το νησί να γνωρίσει ως τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, νέα περίοδο ευημερίας που θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι την καταστροφική επιδρομή των Ερούλων το 267-270 μ.Χ. Το νησί είναι ένα από τα πρώτα μέρη στην Ευρώπη που ασπαστήκαν τον Χριστιανισμό, μετά την επίσκεψη του Αποστόλου Παύλου στους Φιλίππους (49 μ.Χ.). Οι αλλαγές που έχει επιφέρει ο χριστιανισμός είναι πλέον φανερές. Μεγάλες βασιλικές αναγείρονται, στη θέση των ιερών και δημόσιων κτιρίων, με οικοδομικό υλικό από τα παλαιότερα οικοδομήματα. Το οριστικό πλήγμα επέρχεται στις αρχές του 7ου αι. μ.Χ. εξαιτίας ενός καταστροφικού σεισμού που πλήττει την ίδια εποχή πολλές πόλεις της Μακεδονίας, ενώ δεν αποκλείεται κάποιο ρόλο να έπαιξαν και οι επιδρομές των Σλάβων. Από αυτή την εποχή και μετά η Θάσος περνά στην αφάνεια του μεσαίωνα.
Ακριβώς πίσω από το γραφικό παλιό λιμανάκι της Θάσου ξεκινά ένα ανηφορικό, αλλά ευχάριστο μονοπάτι, όπου μετά 400 μ. θα φτάσουμε στο αρχαίο Θέατρο (5ος αιώνας). Το θέατρο, μέχρι πριν από 20 χρόνια περίπου, φιλοξενούσε παραστάσεις αρχαίου δράματος. Από τότε και μέχρι σήμερα γίνονται εργασίες συντήρησης.
Στη συνέχεια, το μονοπάτι οδηγεί μέσα από το πευκοδάσος στην αρχαία Ακρόπολη ή Βρυόκαστρο, όπου δεσπόζει πάνω στα βράχια της ακτής ο ναός των Αγίων Αποστόλων. H Ακρόπολη είναι μάλλον μεσαιωνική, αλλά σώζονται και αρχαία ερείπια που χρονολογούνται τον 5ο π.X. αιώνα.
Οι ανασκαφές έχουν αποκαλύψει ερείπια της αρχαίας Αγοράς (4ος αιώνας), όπου χτυπούσε η εμπορική καρδιά της αρχαίας πόλης και αποτελούσε το θρησκευτικό, πολιτικό και διοικητικό κέντρο της αρχαίας πόλης του νησιού. Η αγορά αποτελεί μνημειακό συγκρότημα που πήρε την οριστική του μορφή στη διάρκεια πολλών αιώνων. Οι πιο πρώιμες κατασκευές που έχουν εντοπιστεί σ’ αυτό χρονολογούνται στον 6ο αιώνα π.Χ. Μια σταδιακή ανοικοδόμηση της αγοράς που ξεκινά από τις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. και φτάνει μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια (1ος αιώνας π.Χ), της έδωσε τη μορφή σχεδόν ορθογώνιας πλατείας, περίκλειστης με κιονοστοιχίες. Ο χώρος εμπλουτίζεται με κτίρια, ναούς, μνημεία, αγάλματα σε όλη τη διάρκεια της ρωμαϊκής περιόδου μέχρι τα μέσα του 3ου αιώνα μ.Χ., οπότε καταστρέφεται από την επιδρομή των Ερούλων. Στις αρχές του 5ου αιώνα μ.Χ. χτίζεται με το οικοδομικό της υλικό, στη βόρεια πλευρά της, η αρχαιότερη βασιλική του νησιού, στη θέση του «κτιρίου με τα παρασκήνια». Το 14ο αιώνα μ.Χ. τμήμα της μεσαιωνικής οχύρωσης του λιμανιού περνά από τη ΒΔ πλευρά της. Στην αγορά υπάρχει βωμός προς τιμή του ολυμπιονίκη Θεαγένη, αλλά και τα γλυπτά από τα οποία εμπνεύστηκε ο ζωγράφος Πολύγνωτος πριν φύγει από την αρχαία Αθήνα. Τα αρχαία μέλη που συναντάμε σε κάθε μας βήμα προέρχονται από ναούς και ιερά αφιερωμένα στο Δία, την Άρτεμη, την Αθηνά, τον Διόνυσο, τον Ποσειδώνα. Τα πιο σπουδαία ευρήματα φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο, που από το 2004 λειτουργεί ανανεωμένο με νέα εκθέματα. Η αγορά της Θάσου ήρθε στο φως στη διάρκεια ανασκαφών της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής που ξεκίνησαν το 1911. Το μεγαλύτερο μέρος της ανασκαφικής έρευνας και αποκάλυψης του χώρου έγινε το 1948 έως το 1955, και η ανασκαφική δραστηριότητα συνεχίζεται στον ίδιο χώρο μέχρι σήμερα.
O ναός του Πυθίου Απόλλωνος είναι σε αρχαϊκό στυλ, χτίστηκε περίπου το 500 π.X. και χωρίζεται σε πρόναο, σηκό και άδυτο. Ήταν χτισμένος σε ταράτσα και υποστηριζόταν από 2 ισχυρούς τοίχους. Κίονες είχε μόνο στον πρόναο. Από το Χορηγικό Μνημείο σώζεται σε σχεδόν καλή κατάσταση η βάση του και βρίσκεται μέσα στον περίβολο του ιερού του Διονύσου.
Το λιμάνι της αρχαίας Θάσου ήταν διπλό: το ένα (πολεμικό) ήταν «κλειστό», όπως και σήμερα («Θάσος νήσος και πόλεις και λιμένες δύο. Τούτων εις κλειστός»). Από το λιμάνι αυτό, που το αναφέρει ο Δημοσθένης στους «Φιλιππικούς» του, σώζονται οι δύο μαρμάρινοι λιμενοβραχίονες και η στρώση με πλάκες του πυθμένα του. Στον ασφαλή αυτό χώρο ελλιμενίζονταν οι περίφημες τριήρεις των Θασίων. Το «ανοιχτό» λιμάνι βρισκόταν στα ΒΑ, μέχρι τα βράχια του Εβραιόκαστρου και το χρησιμοποιούσαν για τον ελλιμενισμό των εμπορικών πλοίων. Ίχνη του λιμενοβραχίονα διακρίνονται ακόμα κάτω από τη θάλασσα. Τα δύο λιμάνια επικοινωνούσαν με την πόλη με τρεις πύλες:
.jpg)
H Πύλη της θεάς με το άρμα βρίσκεται στην άκρη κοντά στα ναυπηγεία. Είναι μια πύλη του τείχους του 5ου αιώνα και στη νότια παραστάδα υπάρχει ανάγλυφο που παριστάνει θεά ανεβασμένη σε άρμα με δυο άλογα και τον Ερμή να κρατάει τα χαλινάρια.
H Πύλη του Σειληνού έχει στη δυτική πλευρά της το ανάγλυφο του Σειληνού που θεωρείται προστάτης της πόλης. Έχει γένια, μαλλιά κι ουρά αλογίσια, ενώ η μορφή του μοιάζει δαιμονική. Το ανάγλυφο είναι γνωστό και από τα αρχαϊκά νομίσματα της Θάσου.
H Πύλη του Ηρακλέους και του Διονύσου βρίσκεται στα δυτικά της πύλης του Σειληνού. Έχει πλάτος 4,60 και ύψος πάνω από 7 μέτρα. Υπήρχαν δύο ανάγλυφα. Ένα με τον Ηρακλή που τον απεικόνιζε σαν τοξότη και ένα με παράσταση του Διονύσου ακολουθούμενο από τρεις Νύμφες που κρατούσαν κλαδιά αμπέλου. Το πρώτο βρίσκεται στο Μουσείο Κωνσταντινούπολης, ενώ το δεύτερο έχει χαθεί. Τα ανάγλυφα και η πύλη είναι του 6ου ή του 5ου π.X. αιώνα.
H Αψίδα Καρακάλλα βρίσκεται κοντά στην πύλη του Ηρακλέους. H αναθηματική επιγραφή αναφέρει τα ονόματα Kαρακάλλας, Ιουλία Δόμνα, Σεπτίμιος Σεβήρος (213 - 217 μ.Χ.). Υπήρχε και άγαλμα του Καρακάλλα. Συνεχίζοντας την πορεία προς τα ΝΔ φτάνουμε στο τρίτο πλάτωμα του λόφου, με ύψος 150 μ. από τη θάλασσα, όπου βρίσκεται λαξευμένο σε βράχο το ιερό του Πάνα. Στο εσωτερικό της κοιλότητας ανάγλυφο αναγόμενο στον 4ο αιώνα π.Χ. παριστάνει τον Πάνα να παίζει σύριγγα πλαισιωμένος από τράγους.
Κατευθυνόμενοι από τη θριαμβική αψίδα προς τη θάλασσα φτάνουμε στην πλατεία, όπου σώζεται σε ερείπια μια παλαιοχριστιανική βασιλική, με διαστάσεις που επέτρεπαν τον εκκλησιασμό μεγάλου αριθμού πιστών. Ο ναός, με πολλά στοιχεία των βασιλικών της Κωνσταντινούπολης, χρονολογείται βάσιμα στις αρχές του 6ου αιώνα μ.Χ. Από τη βυζαντινή βασιλική μπορούμε να επισκεφθούμε στη συνέχεια το Μουσείο της Θάσου με τα αξιόλογα εκθέματα του.
ΣΤΑΤΗΡΑΣ ΘΑΣΟΥ
Στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ., την εποχή της ακμής της μεταλλωρυχείας στη Θάσο, η ετήσια παραγωγή πολύτιμου μετάλλου ανερχόταν στα 200 τάλαντα, που σήμερα ισοδυναμεί με 7,2 τόνους ασήμι. Νομισματοκοπεία υπήρχαν πιθανώς στην αρχαία πόλη της Θάσου, στη Νεάπολη (Καβάλα) και στην Περαία της (διάφορες μικρές πόλεις-αποικίες της Θάσου, όπως ο Δάτος, η Οισύμη κ.α.), που κατατάσσονται στα αρχαιότερα νομισματοκοπεία του ελλαδικού χώρου. Τα τελευταία 100 χρόνια οι αρχαιολογικές ανασκαφές της Γαλλικής Σχολής Αθηνών έφεραν στο φως πάνω από 10.000 νομίσματα που κόπηκαν στη Θάσο. Την μπροστινή όψη των αρχαϊκών νομισμάτων της Θάσου (6ος-5ος αιώνας π.Χ.) στολίζουν θέματα σχετικά με τη λατρεία του Διόνυσου. Παρουσιάζουν έναν Σειληνό που κρατάει μια Μαινάδα που αντιστέκεται. Η πίσω όψη δείχνει έναν τετράπτερο μύλο ή μια Γοργόνα.
ΔΡΑΧΜΗ ΘΑΣΟΥ
Μετά τη Β' εξέγερση κατά των Αθηναίων (389-388 π.Χ.), η Θάσος εντάχτηκε στη Δηλιακή Συμμαχία. Η οικονομία της γνωρίζει και πάλι μεγάλη ανάπτυξη. Τα μέτρα και σταθμά ανακατατάσσονται και ως νόμισμα καθιερώνεται η δραχμή. Εκτός από τα αργυρά κόβονται και χάλκινα και χρυσά νομίσματα.
ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΟ ΝΗΣΙ
Αν αποφασίσετε να περάσετε μερικές μέρες από τις διακοπές σας στη Θάσο, θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να ξεκαθαρίσετε τι αναζητάτε. Αν έχετε σκοπό να μείνετε σε κάποιο λιμανάκι και να ξεκουράζεστε, ενώ θα βλέπετε τα ψαροπούλια να πετούν στον ορίζοντα, δεν θα δυσκολευτείτε καθόλου να βρείτε το αραξοβόλι των ονείρων σας. Αν όμως είστε φίλος της αυτοκίνησης και της εξερεύνησης, τότε διαλέγετε το δύσκολο δρόμο. Τα χιλιόμετρα που θα πρέπει να διανύσετε, τόσο στο βουνό όσο και διπλά στη θάλασσα, είναι αρκετά, αλλά οι εικόνες που θα αντικρίσετε θα σας μείνουν αξέχαστες. Συνολικά, για να κάνετε τον γύρο του νησιού θα χρειαστεί να καλύψετε απόσταση περίπου 100 χλμ., αλλά οι εναλλαγές τοπίου κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον.
+1.jpg)
ΜΑΚΡΥΑΜΜΟΣ
Βγαίνοντας από τον Λιμένα με κατεύθυνση προς τα ΝΑ, ένας δρόμος αριστερά οδηγεί στην εκπληκτική παραλία της Mακρύαμμου, σε απόσταση 3 χλμ. από τον Λιμένα. Είναι ένας όμορφος, γραφικός και ήσυχος κόλπος περικυκλωμένος από πεύκα, με λεπτή αμμουδιά και μικρό πλάτος παραλίας. Τα νερά είναι ρηχά, καθαρά και καταπράσινα, ασφαλή για παιδιά. Πρόκειται για μια καλά οργανωμένη παραλία, όπου μπορείτε να πάτε και με κάποιο από τα καραβάκια που κάνουν τη διαδρομή Λιμένας-Μακρύαμμος-Χρυσή Αμμουδιά. Διαθέτει εγκαταστάσεις για ομαδικά και θαλάσσια σπορ και beach bar. Δεξιά από την παραλία, υπάρχει ένας μικρός μώλος πανέμορφο καταφύγιο για σκάφη αναψυχής. Στην περιοχή υπάρχουν και κάποια τουριστικά καταλύματα που δίνουν την ευκαιρία στους επισκέπτες να μείνουν και το βράδυ. Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, πολιτιστικοί σύλλογοι και ο Δήμος Θάσου διοργανώνουν πολιτιστικά δρώμενα όλο το χρόνο. Προχωρώντας ανατολικά συναντάμε δύο όμορφες παραλίες.
ΣΑΛΙΑΡΑ
Η Σαλιάρα βρίσκεται σε απόσταση περίπου 5 χλμ. νότια της παραλίας Μακρύαμμος και μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν εντελώς ερημική. Λέγεται και Μάρμαρα, γιατί το νερό, λόγω της λευκής άμμου και των μικρών κομματιών μαρμάρου στο βυθό της θάλασσας, έχει ένα μοναδικό λευκό-γαλάζιο χρώμα και θυμίζει το νερό στην ακτή τροπικού νησιού. Ακόμα και τις πιο ζεστές μέρες η άμμος είναι δροσερή λόγω των μικρών κομματιών μαρμάρου. Η παραλία βρίσκεται σ’ ένα μικρό και απομονωμένο κόλπο και είναι οργανωμένη. Επειδή η παραλία είναι μικρή γεμίζει εύκολα κόσμο, ιδίως τον Αύγουστο και τα Σαββατοκύριακα, παρά το γεγονός ότι η πρόσβαση σε αυτή δεν είναι ιδιαίτερα εύκολη. Φτάνοντας στην είσοδο της παραλίας δε μπορείτε να μπείτε επειδή την κλείνει το ξενοδοχείο Makryammos Bungalows που βρίσκεται εκεί. Δίπλα στην είσοδο θα δείτε ένα χωματόδρομο που αρχίζει από εκεί. Ο δρόμος συνεχίζει για 5 χλμ. περίπου. Ακολουθείστε τον χωματόδρομο με προσοχή (επειδή υπάρχουν μεγάλες τρύπες) και μετά από περίπου 20 λεπτά οδήγησης έχετε φτάσει στην παραλία.
ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
Στρίβοντας δεξιά, επισκεπτόμαστε πρώτα τον οικισμό Παναγιά.
ΠΑΝΑΓΙΑ
Η Παναγιά είναι ένας παραδοσιακός οικισμός του νησιού, σε απόσταση 9 χλμ. από την πόλη της Θάσου. Η ονομασία του χωριού και τα 11 εξωκλήσια δηλώνουν την έντονη θρησκευτικότητα της περιοχής, που το 1845 αποτελούσε πρωτεύουσα του νησιού για ένα μικρό διάστημα. Το όνομα κρατάει από το 1832 και προέρχεται από την εκκλησία της Παναγιάς. Στο χωριό υπάρχουν άφθονα τρεχούμενα νερά και την πλατεία του την στολίζει ένα τεράστιο πλατάνι. Έχει πολλές ταβέρνες, αλλά και μαγαζιά όπου μπορείτε να αγοράσετε παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού, ειδικά καρυδάκι, κολοκυθάκι, σύκο και ντοματάκι για τα οποία φημίζεται.
Στην κορυφή του Αιγαίου πελάγους, στα καθάρια νερά του, μακριά από τις έννοιες που ταλανίζουν το σύγχρονο άνθρωπο, βρίσκεται το καταπράσινο νησί της Θάσου. Ριζωμένο στον κόλπο της Καβάλας απολαμβάνει το δροσερό αεράκι, ακούγοντας τα κρυφά μηνύματα που ταξιδεύουν πάνω στις ράχες των κυμάτων, σταλμένα από τα άλλα νησιά που ζηλεύουν τη μοναξιά του, και δεν αποδέχεται τους τρελούς ρυθμούς των πόλεων. Απέχει μόλις 1,5 ώρα από τα λιμάνια της Καβάλας και της Κεραμωτής, αντίστοιχα. Είκοσι λεπτά πριν δέσει το πλοίο στο λιμάνι του Πρίνου, σας υποδέχονται οι εντυπωσιακές πλωτές εγκαταστάσεις άντλησης πετρελαίου. Μια εικόνα σουρεαλιστικής ομορφιάς συντίθεται όταν τα παιχνιδιάρικα δελφίνια και τα σμήνη των γλάρων επιδεικνύουν τις αθλητικές τους ικανότητες ως αντάλλαγμα στη γενναιόδωρη προσφορά μπισκότων, με φόντο καΐκια και βιομηχανικές φλόγες που βγαίνουν αναπάντεχα από τη θάλασσα.
+3.jpg)
Η Θάσος είναι ορεινός τόπος, αλλά η πρόσβαση είναι εύκολη χάρη στους δασικούς δρόμους, ενώ τη χαρακτηρίζουν πλούσιοι κάμποι με ελαιόδεντρα. Πάντα η ιστορία και οι ομορφιές της ήταν συνδεδεμένες με τον υπόγειο και υπέργειο πλούτο της. Από την αρχαιότητα ήταν γνωστή για το πλούσιο υπέδαφός της σε σίδηρο, χρυσό και για το κατάλευκο μάρμαρό της. Το νησί βρίσκεται απέναντι από τις ακτές της Ανατολικής Μακεδονίας και η ακτογραμμή της φτάνει τα 115 χλμ. Το πευκόφυτο νησί απλώνεται σε 379 τ. χλμ., στα οποία συνδιαλέγονται γαλήνιες παραλίες με τολμηρά βουνά, λεβάντα με μοναδικά είδη ελάτου, θαλασσινοί άνεμοι με μουσικές ποταμίσιες, τουριστικά θέρετρα με χωριά χωρίς ρεύμα, αρχαίο θέατρο με μουσείο μοντέρνας γλυπτικής. Όμως, το ορεινό φυσικό θαύμα της Θάσου λέγεται Υψάριο με ύψος 1.200 μ. Ανεβαίνοντας προς την κορυφή, με την απίστευτη θέα στα γύρω παράλια, μια λέξη μόνον υπάρχει για το αίσθημα που σε κυριεύει: δέος. Απαλές κορυφογραμμές, γεμάτες σπάνια είδη αγριόπευκου απλώνονται αγκαλιασμένες κάτω από τους δασικούς δρόμους που διασχίζεις. Αετοί και γεράκια απολαμβάνουν, πετώντας ψηλά, το ίδιο θέαμα. Με σημαία το Υψάριο, η Θάσος παρελαύνει ανά τους αιώνες σκορπώντας γλυκούς, πρωτάκουστους ήχους φτιαγμένους από το θρόισμα των φύλλων, τον παφλασμό των κυμάτων, το βόμβο των μελισσών και το μαγευτικό κελάιδισμα των αηδονιών που αφθονούν στις πλαγιές και τις λαγκαδιές, κρατώντας συντροφιά τα καθαρά νερά που κυλούν γάργαρα όλη τη διάρκεια του χρόνου ανεμπόδιστα προς τη θάλασσα. Η πολυποίκιλη βλάστηση στολίζει σαν μανδύας τις πλαγιές του Υψάριου. Άφθονα πεύκα, πλατάνια, έλατα, κέδροι, ελιές, κρανιές, δάφνες αγκαλιάζουν τις πλαγιές, μαλακώνουν την αγριάδα του ορεινού όγκου και καθιστούν την κορυφή πόλο έλξης για τους λάτρεις της ορειβασίας και οδοιπορίας. Πρόκειται για ένα νησί που συνδυάζει βουνό και θάλασσα, οργανωμένες παραλίες και απόμερους κολπίσκους, έντονη κοσμική ζωή και δυνατότητα για απομόνωση. Τα γραφικά χωριουδάκια αποκαλύπτονται το ένα μετά το άλλο. Όλο το νησί είναι διάσπαρτο από κολπίσκους όπου υπάρχουν αρκετές οργανωμένες αλλά και ερημικές παραλίες. Το κλίμα του είναι εύκρατο, δροσερό το καλοκαίρι κι ήπιο το χειμώνα. Σπουδαίος επισκέπτης στο νησί κατά την αρχαιότητα ήταν ο πατέρας της ιατρικής ο Ιπποκράτης, που παρέμεινε στο νησί επί 3 χρόνια, τον 5ο αιώνα π.Χ. Άφησε πολύτιμες καταγραφές για το κλίμα, τους ανέμους και άλλες πληροφορίες της εποχής του που μας χρησιμεύουν για να έχουμε κατά το δυνατόν πλήρη γνώση της εποχής εκείνης. Στο βιβλίο «Επιδημίες Α» δηλώνει ότι στη Θάσο «γενικά ο χειμώνας έμοιαζε με άνοιξη». Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 17,2 βαθμοί Κελσίου, ενώ η μέση καλοκαιρινή (Ιούλιος) είναι 23,4 βαθμοί.
Οι δραστηριότητες που ευνοούνται στη Θάσο περιλαμβάνουν το θαλάσσιο σκι, το ψάρεμα, την πεζοπορία, την ορειβασία, το κυνήγι και την παρατήρηση πουλιών. Έχει ξεκινήσει για πρώτη φορά να εφαρμόζεται το πρόγραμμα της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας και της διεθνούς οργάνωσης Bird Life για τη συνεχή παρακολούθηση από εθελοντές της σημαντικής περιοχής για τα άγρια πουλιά στη Θάσο (ΙΒΑ GR016). Ένα τμήμα του νησιού έχει χαρακτηριστεί ως ιδιαίτερης αξίας για τα άγρια πουλιά (άλλες 96 περιοχές σε όλη την Ελλάδα έχουν χαρακτηριστεί ανάλογα) και είναι από τις πρώτες πανελλαδικά περιοχές που έχουν μπει σε καθεστώς παρακολούθησης από εθελοντές των οργανώσεων αυτών. Τα στοιχεία που συλλέγονται, ταξινομούνται και δημιουργούν, μαζί με τα στοιχεία από όλες τις σημαντικές περιοχές για τα πουλιά της Ευρώπης, μια μεγάλη πανευρωπαϊκή βάση δεδομένων. Αυτό επιτρέπει στους επιστήμονες, αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο, να παρακολουθούν τις αυξομειώσεις των πληθυσμών κάθε σημαντικού είδους της ορνιθοπανίδας στην Ευρώπη, τις αλλοιώσεις του φυσικού περιβάλλοντος από ανθρώπινες δραστηριότητες στους βιότοπους και να ελέγχεται από τους εθελοντές κάθε παράνομη δραστηριότητα στις περιοχές αυτές.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, μία από τις πολλές ερωτικές περιπέτειες του Δία ήταν η αφορμή για να πάρει το όνομά του το νησί της Θάσου. Η μυθολογία αναφέρει ότι Φοίνικες έμποροι έκλεψαν από το Άργος την κόρη του βασιλιά Ινάχου, την Ιώ. Σε ανταπόδοση της προσβολής έσπευσαν Κρήτες στη Φοινίκη κι έκλεψαν την κόρη του βασιλιά της Φοινίκης Αγήτορα, την Ευρώπη. Η απάντηση ήρθε γρήγορα από τη μεριά των Φοινίκων. Ο βασιλιάς είχε τρεις γιους, τον Φοίνικα, τον Κύλικα και τον Κάδμο κι έναν εγγονό, τον Θάσο, που ανέλαβαν την αποστολή της επιστροφής της αδελφής στα πάτρια εδάφη. Ο Φοίνικας και ο Κύλικας άρχισαν την αναζήτησή τους προς τα νότια, μέχρι που ο δεύτερος έφτασε στην Κιλικία, όπου και έγινε βασιλιάς της. Ο Κάδμος άρχισε να περιπλανιέται στα ελληνικά νησιά μέχρι που επισκέφτηκε τους Δελφούς και συμβουλεύτηκε την Πυθία. Δεν κατάφερε να βρει τη χαμένη του αδερφή και κατέληξε στη Βοιωτία, όπου και έχτισε μια ακρόπολη, την Καδμεία, και κάτω απ’ αυτή μια πόλη, τη Θήβα. Ο Θάσος σ’ ένα από τα ταξίδια του έφτασε στη Θάσο. Εκεί γοητευμένος από το καταπληκτικό κλίμα και την πλούσια βλάστηση του νησιού και μη μπορώντας να επιστρέψει χωρίς την Ευρώπη, άφησε την αναζήτησή του και εγκαταστάθηκε εκεί, όπου και έδωσε το όνομα του, ενώ η Ευρώπη, κατά τη μυθολογία, ερωτοτροπούσε στην Κρήτη με τον μεταμορφωμένο σε ταύρο Δία, που την είχε αρπάξει. Ο ιστορικός Ηρόδοτος το αναφέρει με βεβαιότητα γράφοντας ότι «το νησί τώρα παίρνει το όνομά του από τον Φοίνικα Θάσο». Μπορεί, όμως, να προήλθε από τη λέξη δάσος με μετατροπή του «δ» σε «θ». Αλλά οι αρχαίοι ποιητές δίνουν κι άλλα ονόματα στο νησί, όπως «Αέρια», για την καθαρότητα του αέρα και για τις δροσερές καλοκαιρινές αύρες της, «Αίθρια» για τον καταγάλανο ουρανό της και «Χρυσία» για την αστραφτερή λάμψη του χρυσού που έβγαζε από τα έγκατα της.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Στη νεότερη παλαιολιθική εποχή (20.000 π.Χ.) η στάθμη της θάλασσας ήταν πιο χαμηλή από τη σημερινή λόγω των παγετώνων. Η σημερινή Θάσος ήταν ενωμένη με τη ξηρά σχηματίζοντας χερσόνησο. Η δυτική ακτή της χερσονήσου ξεκινούσε από ένα φυσικό λιμανάκι, περίπου 10 χλμ. νότια της σημερινής Καβάλας, συνέχιζε νότια και ενωνόταν με το σημερινό νησί στο σημείο Σκάλα Μαρί. Η ανατολική ακτή άρχιζε από το νότιο ακρωτήρι, τη σημερινή Ποταμιά και συνέχιζε με κατεύθυνση Β-ΒΑ. Αρχαία δείγματα ανθρώπινης και ζωικής παρουσίας βρίσκουμε σε μια πεδιάδα στα ΝΑ της Θάσου, σε μια απόσταση περίπου 15 χλμ. από τη Σκάλα Μαρί. Όπως ανακαλύφτηκε το 1956, την προϊστορική εποχή υπήρχε νταμάρι στη σημερινή περιοχή της Μαυρόλακκας, ενώ απολιθωμένα οστά που βρέθηκαν χρονολογούνται την εποχή του δεύτερου ήμισυ της παλαιολιθικής εποχής, τη λεγόμενη Νεώτερη Παλαιολιθική Εποχή. Η παρουσία παλαιολιθικών ανθρώπων στις εύφορες ακτές της αρχαίας Θράκης είχε γίνει γνωστή και από άλλα αρχαιολογικά ευρήματα, π.χ. στην Κομοτηνή. Αυτοί οι παλαιολιθικοί άνθρωποι ασχολούνταν με το κυνήγι, την αλιεία και τη συγκομιδή καρπών. Στην περιοχή Τζίνες ίσως να χρησιμοποιούσαν για κατοικία τους χώρους των φυσικών σπηλαίων. Σήμερα, στην ίδια περιοχή γίνεται βιομηχανική εξόρυξη και γι’ αυτό πολλά από τα ευρήματα μπορεί να έχουν χαθεί. Σημαντικά είναι τα ευρήματα εργαλείων από κέρατο βοδιού, δείγμα της παρουσίας του προϊστορικού βοδιού Bos taurus primigenius, που αποδεικνύει ότι το νησί ήταν ενωμένο με την ξηρά. Επίσης βρέθηκαν επεξεργασμένα κέρατα της αντιλόπης Saiga tatarica, που χρονολογούνται πριν από την 10.000 π.Χ., αφού το είδος αυτό έφυγε πριν από 13.000 χρόνια και εγκαταστάθηκε στις Ευρασιατικές στέπες, όταν έλιωσαν οι παγετώνες.
 |
| Τμήμα προϊστορικού οικισμού της 3ης χιλιετίας π.Χ. |
Στη νεολιθική εποχή παρατηρούμε την ίδρυση οικισμών, αφού οι άνθρωποι, λόγω της καλλιέργειας των αγρών και της κτηνοτροφίας, εγκαταστάθηκαν. Οι οικισμοί αυτοί αποτελούνται από πέτρινα ή ξύλινα σπίτια, όπου χρησιμοποιήθηκε πηλός και ψημένα τούβλα. Παρουσιάζονται επίσης πήλινα αγγεία καθημερινής χρήσης και για την αποθήκευση τροφίμων. Ο αρχαιότερος οικισμός της Θάσου ανακαλύφτηκε το 1986 και ανασκάφτηκε το 1993-94. Βρίσκεται στη ΝΔ πλευρά του νησιού, δυτικά του χωριού Λιμενάρια. Ο προϊστορικός οικισμός βρίσκεται στη ΝΔ άκρη της σειράς των λόφων, κοντά στην ακρογιαλιά. Χρονολογείται από το 6.000 π.Χ. κι εμφανίζει νεολιθικά χαρακτηριστικά. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως θεμέλια πασσάλων, υπολείμματα τοίχων, λιθοστρωμάτων, οικιακές εστίες, καθώς και λακκούβες με κιούπια για την αποθήκευση τροφίμων. Τα ευρήματα συνοδεύονται με πολλά και διάφορα εργαλεία, ενώ υπάρχει και ένα προϊστορικό νεκροταφείο. Πιο ψηλά, στο ίδιο σχεδόν μέρος επάνω στο λόφο, βρίσκεται οικισμός της εποχής του χαλκού που ανασκάφτηκε το 1995-96. Οι κάτοικοι των προϊστορικών αυτών οικισμών έκαναν εξόρυξη πηλού από τη Νεώτερη Παλαιολιθική ως τη Νεολιθική εποχή, στο σημείο Τ1 (κοντά στις Τζίνες) με τη βοήθεια εργαλείων από κέρατο. Σ’ ένα σημείο πιο ψηλά βρίσκεται άλλο, υπόγειο νταμάρι, στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν εργαλεία από πυρόλιθο και είναι νεότερο του προηγούμενου. Άλλα υπόγεια νταμάρια βρίσκονται στα σημεία Τ3 και Τ6. Το νεώτερο από τα νταμάρια αυτά χρονολογείται την αρχαιονεολιθική εποχή (περίπου 6.400 π.Χ.), ως τη μεσονεολιθική εποχή (περίπου 5.000 π.Χ.). Στην ευρύτερη περιοχή, όπου σήμερα αναπτύσσεται ο Λιμένας, εντοπίζεται η αρχαία πόλη της Θάσου με τα δύο ασφαλή λιμάνια της.
Το ήπιο κλίμα, τα μοναδικά πευκοδάση και το λευκό μάρμαρο της Θάσου έλκυσαν τους Φοίνικες, που πρώτοι εκμεταλλεύθηκαν τη γενναιοδωρία του νησιού και το αποίκησαν μεταξύ 1600-1500 π.Χ. Πήραν τον πλούτο του και έδωσαν αλφάβητο, τεχνογνωσία και όνομα. Αν και τα ευρήματα των ανασκαφών των τελευταίων ετών μαρτυρούν την παρουσία ανθρώπων πολύ πριν το 2000 π.Χ., ιστορικά, ως πρώτοι κάτοικοι του νησιού, έχουν καταγραφεί οι αρχαίοι Θράκες που έφτασαν στο νησί περίπου το 2000 π.Χ. Η αποικία της Θάσου ιδρύθηκε τoν 7ο αιώνα π.Χ. στο βόρειο τμήμα του νησιού από τους Πάριους. Ο οικιστής Τελεσικλής, πατέρας του ποιητή Αρχίλοχου, συμμετείχε και ο ίδιος στο δεύτερο κύμα του αποικισμού. Στην ποίησή του αποτυπώνονται οι δυσκολίες και οι αγώνες των πρώτων οικιστών εναντίον των Θρακών. Οι Πάριοι ανέδειξαν το νησί με την εργατικότητα και το πάθος τους για εκμετάλλευση των πλούσιων πλουτοπαραγωγικών πηγών της. Η αποίκιση και η συμβίωση με τους ντόπιους έγινε με γοργό τρόπο, πράγμα που επέτρεψε στη Θάσο να επιδείξει μεγάλη πρόοδο, ιδιαίτερα σε θέματα εμπορίου και ναυτιλίας, ιδρύοντας και σπουδαίες αποικίες στην απέναντι ακτή (Θασίων Ήπειρος). Η προνομιούχα γεωγραφική θέση της νέας αποικίας στο σταυροδρόμι σημαντικών εμπορικών δρόμων και η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων χρυσού της Θρακικής ενδοχώρας, της εξασφάλισαν πλούσιες προσόδους. Από την εποχή της ίδρυσης της ως και τις αρχές του 5ου αιώνα η Θάσος ακμάζει και σύντομα γίνεται μεγάλη οικονομική δύναμη. Τα προϊόντα της γεμίζουν τις αγορές του αρχαίου τότε γνωστού κόσμου. Το νόμισμά της θεωρείται ισχυρό, αφού τα μεταλλεία χρυσού και αργύρου της προσφέρουν τη μέγιστη κάλυψη στις μεγάλες αγορές.
Στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. η πόλη της Θάσου περιβάλλεται από οχυρωματικό τείχος μήκους 4 χιλ. Το 492 π.Χ. στη διάρκεια της πρώτης Περσικής εκστρατείας εναντίον των Ελλήνων, οι Θάσιοι αναγκάζονται να κατεδαφίσουν τα τείχη, και να παραδώσουν το στόλο τους στο Δαρείο. Μετά τη νίκη των Ελλήνων στη Σαλαμίνα, προσχωρούν στην Α' Αθηναϊκή Συμμαχία, φτιάχνουν τα τείχη κι ανασυντάσσουν το στόλο τους. Η σχέση της Θάσου με την Αθήνα διαταράσσεται, όταν οι Αθηναίοι επιχειρούν να αποικίσουν τις Εννέα Οδούς στη περιοχή της Αμφίπολης, απειλώντας τα συμφέροντα των Θασίων στο Παγγαίο όρος. Το 465 π.Χ. αποστατούν από την Αθηναϊκή Συμμαχία, αλλά υποκύπτουν τρία χρόνια αργότερα στην πολιορκία του Κίμωνα και αναγκάζονται να γκρεμίσουν τα τείχη, να παραδώσουν το στόλο, να χάσουν τις κτήσεις τους και να πληρώσουν βαριά πολεμική αποζημίωση. Το νησί θα παραμείνει στη σκιά της αθηναϊκής κυριαρχίας μέχρι το τέλος του 4ου αιώνα π.Χ. Η πολιτική της ζωή κι η πολιτειακή της δομή θα ακολουθήσει αττικά πρότυπα. Η Θάσος εμπλέκεται στον Πελοποννησιακό πόλεμο, με το μέρος των Αθηνών, έχει μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό, καταστρέφεται οικονομικά και τα τείχη της γκρεμίζονται. Η τελική φάση του Πελοποννησιακού πολέμου εγκαινιάζει στη Θάσο μια περίοδο εσωτερικής αστάθειας και αναταραχών με εναλλαγή ολιγαρχικών και δημοκρατικών στην εξουσία. Το 405 π.Χ., όταν οι Λακεδαιμόνιοι καταστρέφουν τον αθηναϊκό στόλο στους Αιγός Ποταμούς κι αναδεικνύονται νικητές του πολέμου ο Σπαρτιάτης στρατηγός Λύσανδρος φτάνει στο νησί και εγκαθιστά Λακεδαιμόνιο αρμοστή. Από την αρχή του 4ου αιώνα π.Χ. οι νόμοι και οι πολιτειακοί θεσμοί αναδιοργανώνονται, λαμπρά δημόσια κτίσματα οικοδομούνται και το Θασιακό κρασί εξάγεται σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Το 375 π.Χ. οι Θάσιοι εντάσσονται στη Β’ Αθηναϊκή Συμμαχία. Η εσωτερική σταθερότητα και ευημερία της πόλης θα παραμείνει αδιατάρακτη από τη μακεδονική κυριαρχία. Ο Φίλιππος Β', πατέρας του Αλεξάνδρου, την ενσωματώνει στη Μακεδονία και συμμετέχει στην εκστρατεία του Αλέξανδρου. Μετά την ήττα των Μακεδόνων το 197 π.Χ., η Θάσος θα γίνει πόλη σύμμαχος και φίλη της Ρώμης. Η ευημερία της συνεχίστηκε και στη διάρκεια των Ρωμαϊκών χρόνων, όταν το νησί απολάμβανε ιδιαίτερη μεταχείριση σε θέματα εμπορίου. Επειδή παραμένει πιστή στη νέα μεγάλη δύναμη και υφίσταται με γενναιότητα την πολιορκία του Μιθριδάτη που αυτή την εποχή ξεκινά πόλεμο εναντίον των Ρωμαίων στην Ανατολή, ανταμείβεται το 80 π.Χ. από τη Ρωμαϊκή Σύγκλητο με την παραχώρηση της εκμετάλλευσης της Περαίας και των νησιών Σκιάθου και Πεπαρήθου. Δείγματα της αρχιτεκτονικής των αρχαίων ελληνικών, ρωμαϊκών και προχριστιανικών χρόνων μπορεί κανείς να δει στο μουσείο του νησιού. Μετά τη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα κατά τη σύγκρουση μοναρχικών και δημοκρατικών, η Θάσος χρησιμοποιείται από τους τελευταίους ως σταθμός ανεφοδιασμού. Γι’ αυτό, μετά τη νίκη του στους Φιλίππους το 42 π.Χ., ο Μάρκος Αντώνιος αφαιρεί από τη Θάσο τα δύο νησιά και τα παραχωρεί στους Αθηναίους. Αργότερα, ο Αύγουστος θα της δώσει και πάλι προνόμια με αποτέλεσμα το νησί να γνωρίσει ως τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, νέα περίοδο ευημερίας που θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι την καταστροφική επιδρομή των Ερούλων το 267-270 μ.Χ. Το νησί είναι ένα από τα πρώτα μέρη στην Ευρώπη που ασπαστήκαν τον Χριστιανισμό, μετά την επίσκεψη του Αποστόλου Παύλου στους Φιλίππους (49 μ.Χ.). Οι αλλαγές που έχει επιφέρει ο χριστιανισμός είναι πλέον φανερές. Μεγάλες βασιλικές αναγείρονται, στη θέση των ιερών και δημόσιων κτιρίων, με οικοδομικό υλικό από τα παλαιότερα οικοδομήματα. Το οριστικό πλήγμα επέρχεται στις αρχές του 7ου αι. μ.Χ. εξαιτίας ενός καταστροφικού σεισμού που πλήττει την ίδια εποχή πολλές πόλεις της Μακεδονίας, ενώ δεν αποκλείεται κάποιο ρόλο να έπαιξαν και οι επιδρομές των Σλάβων. Από αυτή την εποχή και μετά η Θάσος περνά στην αφάνεια του μεσαίωνα.
ΝΕΩΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ
Το Μεσαίωνα λεηλατείται από τους κουρσάρους, που δρουν ανεξέλεγκτα στο Αιγαίο Πέλαγος. Ο πληθυσμός μειώνεται δραματικά. Η παρουσία της ενετικής οικογένειας των Gatilusi (1353) της δίνει μικρή ώθηση, αλλά μετά την κατάκτηση από τους Τούρκους (1455), βυθίζεται και πάλι στο σκοτάδι. Όπως κι άλλες κατακτημένες περιοχές, ζει στην αφάνεια, τη φτώχεια και τη στασιμότητα σε όλους τους τομείς. Η Θάσος απελευθερώνεται από τον ελληνικό στόλο στις 18 Οκτωβρίου 1912 και από τότε βαδίζει με σταθερά βήματα και όρεξη για δουλειά τον δρόμο της δημιουργίας. Το νησί είναι γενέτειρα του μεγάλου ζωγράφου της αρχαιότητας, Πολυγνώτου και η πατρίδα του σπουδαιότερου αθλητή στα στάδια της αρχαίας Ελλάδας, Θεαγένη. Η Θάσος καυχιέται για τον Πολύγνωτο Βαγή, γλύπτη με παγκόσμια φήμη, που τα έργα του κοσμούν τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου. Ένα μέρος τους βρίσκεται στη γενέτειρα του, στο χωριό Ποταμιά.
ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ
Η Θάσος έχει ψηφιστεί σαν ένα από τα 100 μέρη ύψιστη αρχαιολογικής σημασίας της Μεσογείου. Στην αρχαία πρωτεύουσα του νησιού, που είχε και αυτή το όνομα «Θάσος» και βρίσκεται κάτω από τη σύγχρονη πρωτεύουσα, πραγματοποιήθηκαν πολλές και εκτεταμένες ανασκαφές, που αποκάλυψαν σχεδόν στο σύνολο της την ακμάζουσα αυτή πολιτεία της ελληνικής αρχαιότητας. Η προϊστορική περίοδος του νησιού αποκαλύφτηκε με ανασκαφές στην περιοχή της Ακρόπολης του Κάστρου. Τις ανασκαφές έκανε η αρχαιολογική υπηρεσία της Καβάλας υπό τη διεύθυνση της Δ. Χάιδως Κουκουλή-Χρυσανθάκη τα έτη 1969-1978, με τη βοήθεια διεθνούς ομάδας επιστημόνων. Στο φως ήλθε ο πιο σημαντικός απ’ όλους τους οικισμούς της ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης της εποχής εκείνης. Σχεδόν 5 χλμ. από τον σημερινό Πότο, σ’ ένα ύψωμα, είναι οι αρχαιολογικοί τόποι Ακρόπολις Κάστρου και οι νεκροπόλεις Κεντριά, Τσιγκανάδικα και Βρυσούδες και πιο βόρεια το Λαρνάκι με τους προϊστορικούς τάφους του και το προϊστορικό νεκροταφείο στο Μανταλούδι. Στο χωριό Σωτήρας ανακαλύφθηκε επίσης οικισμός της Εποχής του Χαλκού, με πολύ καλά σωζόμενους τοίχους. Ο οικισμός ήταν περιτειχισμένος και στους τοίχους εντοπίστηκαν και σώζονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θάσου, ταφικές πιθανόν μονολιθικές ανάγλυφες μορφές πολεμιστών κι άλλων μορφών, σε δεύτερη χρήση.
ΑΡΧΑΙΑ ΘΑΣΟΣ
H αρχαία Αγορά, το χορηγικό Μνημείο, ο ναός του Πυθίου Απόλλωνος είναι κάποια από τα πιο σημαντικά αρχαιολογικά μνημεία της αρχαίας πόλης της Θάσου, η οποία χτίστηκε περίπου το 700 π.X. από Παριανούς. Διάφορες επιγραφές και νομίσματα μαρτυρούν την ακμή της αρχαίας πόλης, λόγω της θέσης της, του λιμανιού και των μεταλλείων του Παγγαίου.
 |
| Ακρόπολη και τμήμα του οπισθόδομου του ναού της Αθηνάς |
Mια επιγραφή σε ένα μάρμαρο είναι αφιερωμένη στον Αγαθό Δαίμονα. Το τυπικό της λατρείας ανάγεται στον 4ο π.X. αιώνα. Το Ιερό του Ποσειδώνα βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το Χορηγικό Μνημείο, κοντά στη θάλασσα, απέναντι από την πύλη του παραθαλάσσιου τείχους. Είναι χτισμένο σε ισοδομικό σύστημα που του δίνει ένα κάπως ακανόνιστο σχήμα. Στην πρόσοψη δεξιά από την είσοδο υπάρχει βωμός της Ήρας. Στο Μουσείο υπάρχει σχετική αναθηματική επιγραφή που αναφέρει το τυπικό της λατρείας.
.jpg)
H Πύλη του Σειληνού έχει στη δυτική πλευρά της το ανάγλυφο του Σειληνού που θεωρείται προστάτης της πόλης. Έχει γένια, μαλλιά κι ουρά αλογίσια, ενώ η μορφή του μοιάζει δαιμονική. Το ανάγλυφο είναι γνωστό και από τα αρχαϊκά νομίσματα της Θάσου.
 |
| Ιερό Αρτέμιδος |
Στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ., την εποχή της ακμής της μεταλλωρυχείας στη Θάσο, η ετήσια παραγωγή πολύτιμου μετάλλου ανερχόταν στα 200 τάλαντα, που σήμερα ισοδυναμεί με 7,2 τόνους ασήμι. Νομισματοκοπεία υπήρχαν πιθανώς στην αρχαία πόλη της Θάσου, στη Νεάπολη (Καβάλα) και στην Περαία της (διάφορες μικρές πόλεις-αποικίες της Θάσου, όπως ο Δάτος, η Οισύμη κ.α.), που κατατάσσονται στα αρχαιότερα νομισματοκοπεία του ελλαδικού χώρου. Τα τελευταία 100 χρόνια οι αρχαιολογικές ανασκαφές της Γαλλικής Σχολής Αθηνών έφεραν στο φως πάνω από 10.000 νομίσματα που κόπηκαν στη Θάσο. Την μπροστινή όψη των αρχαϊκών νομισμάτων της Θάσου (6ος-5ος αιώνας π.Χ.) στολίζουν θέματα σχετικά με τη λατρεία του Διόνυσου. Παρουσιάζουν έναν Σειληνό που κρατάει μια Μαινάδα που αντιστέκεται. Η πίσω όψη δείχνει έναν τετράπτερο μύλο ή μια Γοργόνα.
Μετά τη Β' εξέγερση κατά των Αθηναίων (389-388 π.Χ.), η Θάσος εντάχτηκε στη Δηλιακή Συμμαχία. Η οικονομία της γνωρίζει και πάλι μεγάλη ανάπτυξη. Τα μέτρα και σταθμά ανακατατάσσονται και ως νόμισμα καθιερώνεται η δραχμή. Εκτός από τα αργυρά κόβονται και χάλκινα και χρυσά νομίσματα.
• Ένα αργυρό ημίδραχμο από τη Φοινίκη του 4ου αιώνα π.Χ. απεικονίζει μια ιανόμορφη προτομή. Η πίσω όψη φέρει την επιγραφή ΘΑΣΙ και απεικονίζει δύο αμφορείς δίπλα-δίπλα, ενώ ο αριστερός αμφορέας είναι αντεστραμμένος. Το κέρμα έχει διάμετρο 15 χιλ. και ζυγίζει 1,49 γραμμάρια.
• Ένα αργυρό αττικό τετράδραχμο του 2ου αιώνα π.Χ. απεικονίζει το δεξιό προφίλ της προτομής του Διονύσου σε νεαρή ηλικία. Φοράει κορδέλα στο μέτωπο, είναι στεφανωμένος με κισσό και στολισμένος με δύο ανθοδέσμες. Η κόμη είναι πιασμένη πίσω, ενώ δυο μπούκλες κρέμονται στο σβέρκο. Η πίσω όψη φέρει τις επιγραφές ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ, ΣΩΤΗΡΟΣ και ΘΑΣΙΩΝ, δεξιά, αριστερά και κάτω αντίστοιχα. Απεικονίζει το γυμνόσωμο Ηρακλή, που στέκεται όρθιος μπροστά και στρέφει το κεφάλι στα αριστερά. Στηρίζει το δεξί του χέρι στο κάθετο ρόπαλο, ενώ στον αριστερό του βραχίονα έχει κρεμασμένο το δέρας του λιονταριού και στηρίζει το χέρι του στο μηρό. Ανάμεσα στο σώμα του Ηρακλή και το ρόπαλο διαβάζουμε τον αριθμό 66. Το κέρμα έχει διάμετρο 32 χιλ. και ζυγίζει 15,1 γραμμάρια.
Αν αποφασίσετε να περάσετε μερικές μέρες από τις διακοπές σας στη Θάσο, θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να ξεκαθαρίσετε τι αναζητάτε. Αν έχετε σκοπό να μείνετε σε κάποιο λιμανάκι και να ξεκουράζεστε, ενώ θα βλέπετε τα ψαροπούλια να πετούν στον ορίζοντα, δεν θα δυσκολευτείτε καθόλου να βρείτε το αραξοβόλι των ονείρων σας. Αν όμως είστε φίλος της αυτοκίνησης και της εξερεύνησης, τότε διαλέγετε το δύσκολο δρόμο. Τα χιλιόμετρα που θα πρέπει να διανύσετε, τόσο στο βουνό όσο και διπλά στη θάλασσα, είναι αρκετά, αλλά οι εικόνες που θα αντικρίσετε θα σας μείνουν αξέχαστες. Συνολικά, για να κάνετε τον γύρο του νησιού θα χρειαστεί να καλύψετε απόσταση περίπου 100 χλμ., αλλά οι εναλλαγές τοπίου κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον.
Μια σειρά από βουνά, με υψηλότερο το Υψάριο (1200 μ.), χωρίζει το νησί σε δυο μέρη. Στο βόρειο και το ανατολικό μέρος υπάρχουν ψηλά βουνά καλυμμένα από όμορφα πευκοδάση, πολλά από τα οποία καταλήγουν σε καταπληκτικές παραλίες. Το νότιο και ανατολικό μέρος έχει μικρούς λόφους καλυμμένους από ελαιόδεντρα, που όμως επίσης καταλήγουν σε καταπληκτικές αμμουδιές με άσπρη άμμο. Μέχρι να ολοκληρωθεί η περίμετρος της Θάσου, θα συναντήσετε αναρίθμητες παραλίες, μικρές και μεγάλες, δυσπρόσιτες και οργανωμένες, που προσεγγίζονται είτε οδικώς είτε με καραβάκια της γραμμής. Το μόνο που μπορεί να κάνει κανείς μπροστά στο μέγεθος αυτό είναι να αναφερθεί ενδεικτικά.
+1.jpg)
ΛΙΜΕΝΑΣ
Η πόλη της Θάσου, στα βόρεια, γνωστή και ως Λιμένας (για τους ντόπιους), είναι το βασικό λιμάνι και η πρωτεύουσα του νησιού. Με το πέρασμα του χρόνου και την ανάπτυξη του τουρισμού, το μικρό ψαροχώρι επεκτάθηκε βιαστικά γύρω από την προκυμαία. Άχρωμα κτίρια άρχισαν να επισκιάζουν τα καλαίσθητα αρχοντικά και το τσιμέντο να σκεπάζει τα παραδοσιακά δομικά υλικά, την πέτρα και το ξύλο. 
Σήμερα, βλέποντας το παλιό λιμάνι με τα πολύχρωμα καΐκια, τα γιγαντόσωμα πλατάνια, τις ψαροταβέρνες και τα διατηρητέα κτίρια, μπορείτε να σχηματίσετε μια εικόνα του παλιού οικισμού, ενώ βαδίζοντας είτε στην προκυμαία είτε στις γειτονιές, παντού αντικρίζετε απομεινάρια της αρχαίας Θάσου.
Χτισμένος πάνω στην αρχαία Θάσο, διαθέτει πολλά αξιοθέατα και αξίζει να δείτε τον αρχαιολογικό χώρο με την αρχαία αγορά, το θέατρο, την ακρόπολη, το αρχαίο τείχος και πολλούς ναούς. Στο αρχαιολογικό Μουσείο ξεχωρίζει ο πανύψηλος Κούρος. Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει επίσης τα αξιοθέατα της πόλης και τη φιλοξενία των ντόπιων. Το πιο γραφικό μέρος της είναι το παλιό λιμανάκι με τα όμορφα ψαροκάικα, τις βάρκες και τις ψαροταβέρνες δίπλα στη θάλασσα. Η πόλη συνδυάζει την κοσμοπολίτικη ζωή με τις μικρές και μεγάλες αποδράσεις. Αποτελεί ιδανική επιλογή για όσους αναζητούν ξεκούραστες και χαρούμενες διακοπές. Από εδώ αρχίζουμε το γύρω του νησιού, προχωρώντας προς τα ανατολικά.
Βγαίνοντας από τον Λιμένα με κατεύθυνση προς τα ΝΑ, ένας δρόμος αριστερά οδηγεί στην εκπληκτική παραλία της Mακρύαμμου, σε απόσταση 3 χλμ. από τον Λιμένα. Είναι ένας όμορφος, γραφικός και ήσυχος κόλπος περικυκλωμένος από πεύκα, με λεπτή αμμουδιά και μικρό πλάτος παραλίας. Τα νερά είναι ρηχά, καθαρά και καταπράσινα, ασφαλή για παιδιά. Πρόκειται για μια καλά οργανωμένη παραλία, όπου μπορείτε να πάτε και με κάποιο από τα καραβάκια που κάνουν τη διαδρομή Λιμένας-Μακρύαμμος-Χρυσή Αμμουδιά. Διαθέτει εγκαταστάσεις για ομαδικά και θαλάσσια σπορ και beach bar. Δεξιά από την παραλία, υπάρχει ένας μικρός μώλος πανέμορφο καταφύγιο για σκάφη αναψυχής. Στην περιοχή υπάρχουν και κάποια τουριστικά καταλύματα που δίνουν την ευκαιρία στους επισκέπτες να μείνουν και το βράδυ. Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, πολιτιστικοί σύλλογοι και ο Δήμος Θάσου διοργανώνουν πολιτιστικά δρώμενα όλο το χρόνο. Προχωρώντας ανατολικά συναντάμε δύο όμορφες παραλίες.
Η Σαλιάρα βρίσκεται σε απόσταση περίπου 5 χλμ. νότια της παραλίας Μακρύαμμος και μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν εντελώς ερημική. Λέγεται και Μάρμαρα, γιατί το νερό, λόγω της λευκής άμμου και των μικρών κομματιών μαρμάρου στο βυθό της θάλασσας, έχει ένα μοναδικό λευκό-γαλάζιο χρώμα και θυμίζει το νερό στην ακτή τροπικού νησιού. Ακόμα και τις πιο ζεστές μέρες η άμμος είναι δροσερή λόγω των μικρών κομματιών μαρμάρου. Η παραλία βρίσκεται σ’ ένα μικρό και απομονωμένο κόλπο και είναι οργανωμένη. Επειδή η παραλία είναι μικρή γεμίζει εύκολα κόσμο, ιδίως τον Αύγουστο και τα Σαββατοκύριακα, παρά το γεγονός ότι η πρόσβαση σε αυτή δεν είναι ιδιαίτερα εύκολη. Φτάνοντας στην είσοδο της παραλίας δε μπορείτε να μπείτε επειδή την κλείνει το ξενοδοχείο Makryammos Bungalows που βρίσκεται εκεί. Δίπλα στην είσοδο θα δείτε ένα χωματόδρομο που αρχίζει από εκεί. Ο δρόμος συνεχίζει για 5 χλμ. περίπου. Ακολουθείστε τον χωματόδρομο με προσοχή (επειδή υπάρχουν μεγάλες τρύπες) και μετά από περίπου 20 λεπτά οδήγησης έχετε φτάσει στην παραλία.
Στρίβοντας δεξιά, επισκεπτόμαστε πρώτα τον οικισμό Παναγιά.
Η Παναγιά είναι ένας παραδοσιακός οικισμός του νησιού, σε απόσταση 9 χλμ. από την πόλη της Θάσου. Η ονομασία του χωριού και τα 11 εξωκλήσια δηλώνουν την έντονη θρησκευτικότητα της περιοχής, που το 1845 αποτελούσε πρωτεύουσα του νησιού για ένα μικρό διάστημα. Το όνομα κρατάει από το 1832 και προέρχεται από την εκκλησία της Παναγιάς. Στο χωριό υπάρχουν άφθονα τρεχούμενα νερά και την πλατεία του την στολίζει ένα τεράστιο πλατάνι. Έχει πολλές ταβέρνες, αλλά και μαγαζιά όπου μπορείτε να αγοράσετε παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού, ειδικά καρυδάκι, κολοκυθάκι, σύκο και ντοματάκι για τα οποία φημίζεται.
Η θέα από το χωριό προς στα βουνά, τον κάμπο και την πεδιάδα είναι θαυμάσια. Ένα τέταρτο με τα πόδια μακριά βρίσκεται η Δρακότρυπα, μια σπηλιά με σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Η Σκάλα Παναγιάς λέγεται από τους ντόπιους Αυλάκια κι έχει ταβέρνες, καφέ κι ένα από τα πιο οργανωμένα κάμπινγκ του νησιού.
ΧΡΥΣΗ ΑΜΜΟΥΔΙΑ
Είναι μια από τις πιο όμορφες και πιο δημοφιλείς παραλίες της Θάσου, με λεπτή άμμο και καταγάλανα ρηχά νερά. Βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Σκάλα Παναγιάς και Σκάλα Ποταμιάς. Η παραλία της είναι αρκετά μεγάλη σε μήκος και πλάτος και είναι καλά οργανωμένη με εγκαταστάσεις για θαλάσσια σπορ. Συγκεντρώνει πλήθος κόσμου, και στη γύρω περιοχή υπάρχουν ωραία ταβερνάκια και αρκετά μαγαζιά με τουριστικά είδη. Επιπλέον, για όσους προτιμούν τον εναλλακτικό τουρισμό στη Χρυσή αμμουδιά λειτουργεί οργανωμένο κάμπινγκ, μπροστά ακριβώς από την παραλία. Η Χρυσή Αμμουδιά, αγγίζοντας τους αργυρόφυλλους ελαιώνες, το παρθένο πευκοδάσος και τις ορεινές ομορφιές της Παναγίας, σας προσφέρει μία καταπληκτική ομορφιά, διαμορφωμένη από την ίδια τη φύση, ικανοποιώντας όλα τα αισθήματά σας για ιδανικές διακοπές. Για όσους αγαπούν τη θάλασσα, τη φύση, το βουνό και τη ξέγνοιαστη ζωή, η Χρυσή Αμμουδιά εναρμονίζονται απόλυτα στους τόνους των καλοκαιρινών διακοπών τους. Προχωρώντας συναντάμε το ακρωτήρι Γραμβούσα και τη Σκάλα Ποταμιάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου